Geschreven op 20-2-2019 - Erik van Erne.
Geplaatst in Vervoer en OV
Alle stadsbussen voor stadslijnen één tot en met vier in Emmen (Angelslo, Emmerhout, Rietlanden en Bargeres) worden op 15 december ingeruild voor elektrische exemplaren.
Dat laten Qbuzz en het OV-bureau Groningen-Drenthe weten. De meeste streekbussen volgen ook dit voorbeeld of maken straks gebruik van alternatieve brandstoffen, bijvoorbeeld op basis van gebruikt frituurvet.
Met deze stap schroeven beide vervoersinstanties de uitstoot van CO2 met ruim 90 procent terug.
Vorig jaar zomer werd bekend dat het busvervoer in Groningen en Drenthe voor de komende tien jaar is gegund aan Qbuzz. Een harde voorwaarde was dat alle stadsbussen vanaf eind 2019 elektrisch gaan rijden. ‘Qbuzz is daarin verder gegaan dan anderen’, laat woordvoerder Jorne Bonte van OV-bureau Groningen-Drenthe weten. ‘Dat op streekniveau ook veel ritten elektrisch gaan, is niet gevraagd. Maar wel een mooi extra kwaliteitsslag die Qbuzz bood.’ Volgens Bonte gaan de helft van de streekbussen straks over op elektrisch, maar om welke lijnen het exact gaat is nog niet bekend.
Bestaande bussen worden niet omgebouwd, maar volledig vervangen. Een forse investering, maar wel eentje die de busreiziger niet gaat voelen. ‘De tarieven blijven gewoon hetzelfde. De afschrijvingen spreiden we over een periode van tien jaar en de gehele investering hebben we daarin kunnen meenemen.’ Bij de vorige concessie was die periode korter. ‘Daarom kosten de elektrische bussen ons niet meer dan de bussen die momenteel rijden.’
Andere voordelen voor de reizigers zijn straks het online boeken van kaartjes. Chauffeurs hebben een tablet die als communicatiemiddel en naslagwerk dient voor de chauffeur, zodat deze de reiziger adequaat kan informeren.
In het IJsselmeergebied is ruimte voor vele duizenden hectare zonnepanelen in de vorm van zonnezandbanken en zonne-eilanden. Dat staat in de energieverkenning over het IJsselmeer.
In deze verkenning zijn de mogelijkheden voor duurzame-energieproductie in het IJsselmeergebied onderzocht. De IJsselmeerprovincies Flevoland, Friesland, Noord-Holland en Overijssel hebben het initiatief genomen om de verkenning uit te voeren als input voor het opstellen van de Regionale Energie Strategieën voor het Klimaatakkoord.
De energieverkenning IJsselmeergebied bevat diverse bouwstenen voor energieopwekking in het IJsselmeergebied, waarbij vooral de bouwstenen zon, wind en thermische energie uit oppervlaktewater (TEO) zijn uitgewerkt.
Voor zonne-energie zijn er in de verkenning drie bouwstenen opgesteld: de zonnezandbank, het zonne-eiland en het refugium. Daarnaast is er aandacht voor de potentie van de combinatie van windmolens en drijvende zonnepanelen.
Het ontwikkelen van een zonnezandbank aan de kust levert volgens de verkenners drie extra voordelen op: de luwte tussen de zonnezandbank en de kust nodigt kleine pleziervaart uit, er ontstaat meer waterveiligheid voor het achterland door vermindering van golfslag op de kust en de ondiepe oevermilieus bieden mogelijkheden als leef-, paai-, foerageer- en rust- gebied voor vissen en vogels. De uitgangspunten bij het vaststellen van de locatie van een zonnezandbank zijn het toepassen van zonnezandbanken in ondiepe delen (< 3 meter) aan grillige kusten en het maximaal aantal hectare zonnepanelen op een zonnezandbank is 100 hectare.
Een zonne-eiland bestaat uit drijvende zonnepanelen die zijn geclusterd tot een drijvend eiland in het IJsselmeergebied. De oppervlakte van het zonne-eiland is opgedeeld in kleinere eenheden, waardoor de grote schaal van het cluster teruggebracht wordt tot de maat van het zonnepaneel of de groep van zonnepanelen. Tussen de velden met zonnepanelen is voldoende open ruimte, zodat licht onder water door kan dringen. Opdeling laat ook toe dat onderhoud gedaan kan worden aan de zonnepanelen.
Zonne-eilanden worden op een natuurlijke manier afgeschermd van het omliggende wateroppervlak. Dat kan gebeuren door kleine dijken met natuurlijke oevers, of door middel van houten palen die het gebied met zonnepanelen op een duidelijke manier afschermen. Door de grootte van zonne-eilanden van vele hectares worden deze iconisch, een weerspiegeling van het polderland in het water van het IJsselmeergebied. De uitgangspunten bij het vaststellen van de locatie van een zonne-eiland zijn dat het eiland tot maximaal 6 kilometer buiten de kust reikt en minimaal 500 meter van de kust ligt. Zonne-eilanden die niet worden gecombineerd met windmolens zijn verder tussen de 250 en 500 hectare groot maar worden niet vaker dan 2 keer toegepast op de schaal van het IJsselmeer, zijn recreatief toegankelijk en hebben een iconisch karakter. Zonne-eilanden worden ten slotte toegepast in diepere delen (>3 meter) van het IJsselmeer om invloed op ecologisch kwetsbare oeverzones te voorkomen.
?Een refugium is een drijvend zonne-eiland wat enkele kilometers voor een ondiepe of kwetsbare kust in het IJsselmeer drijft. Een refugium legt de oever van het meer in de luwte en biedt een rustige plek voor het onderwaterleven door het ontbreken van watersportactiviteiten. In de schets is het refugium opgebouwd uit ronde schijven met zonnepanelen van circa 3 hectare. Tussen de schijven is ruimte voor de doorlating van zonlicht en onderhoud. De schijven kunnen meedraaien met de zon om een hogere energieopbrengst te halen. Het refugium heeft een natuurlijke afbakening van houten palen die het park afschermt van de rest van het IJsselmeer.
De uitgangspunten bij het vaststellen van de locatie van een refugium is allereerst toepassing in diepere delen (>3 meter) van het IJsselmeer om negatieve effecten op ecologisch kwetsbare oeverzones te voorkomen. Verder wordt er rekening gehouden met recreatie-, watersport- en beroepsvaarroutes en wordt een refugium binnen een straal van 6 kilometer van de kust geplaatst om onder andere het centrale deel van het IJsselmeer open te houden.
In de energieverkenning van het IJsselmeergebied is er ten slotte ook aandacht voor clusters van windmolens met velden van drijvende zonnepanelen. De maat en locatie van de zonnevelden moet zich volgens de verkenners verhouden tot de plaatsing en de maat van de windturbines. De uitgangspunten bij het vaststellen van de locatie ‘wind + zon’ is dat de afstand tussen windmolen en kust minimaal 400 meter en maximaal 4 kilometer is. De afstand tussen de zonnevelden is minimaal 2 keer de breedte van het zonneveld. De grootte van de zonne-eilanden is afhankelijk van de wind-opstelling en maximaal 50 hectare aaneengesloten.
Op dinsdag 16 april 2019 vindt het derde Nationaal BREEAM Congres plaats, in het Atlas gebouw van de TU Eindhoven.
Het thema van de dag: Nationaal BREEAM Congres 2019: circulair, gezond, klimaatadaptief en Paris Proof, NU!
De urgentie rond duurzaamheid neemt enorm toe. Verschillende onderwerpen strijden daarbij om aandacht. We moeten energie besparen, duurzaam opwekken, circulair (ver)bouwen, klimaatrobuust bouwen en ontwikkelen, of juist aan gezondheid aandacht schenken. Elk thema heeft zijn eigen beleidsagenda, kennisnetwerk, marktdynamiek en ontwikkeling.
Hoe brengen we dat bij elkaar in een gebouw of gebied en hoe meten we het? We zien dat in de praktijk vaak from scratch nieuwe meetinstrumenten worden opgetuigd. Daarmee gaat veel tijd verloren, tijd die we niet hebben. Het is daarom van belang om de instrumenten die er zijn nu in te zetten.
BREEAM-NL biedt op alle duurzaamheidsthema’s concrete handvatten voor het meten en sturen op de duurzaamheidsprestatie van gebouwen en gebieden.
CO2-reductie krijgt internationaal een prominentere rol op de agenda. Er moet NU iets gebeuren. Wat kan er in de gebouwde omgeving NU al gedaan worden?
Klimaatverandering (piekbuien, hittestress, droogte) is bij overheden volop in beeld als een potentieel ramprisico. Aanpassing van de gebouwde omgeving is noodzakelijk maar als je morgen wilt beginnen met klimaatadaptatie – wat doe je dan precies anders?
Circulariteit is een denklijn die businessmodellen verandert en nieuwe kansen biedt. Iedereen studeert er nog op, maar wat kun je doen als je direct een circulair gebouw of gebied wilt realiseren?
Gezondheid in de gebouwde omgeving wordt ontdekt als een no-brainer – vooral goed voor het individu, maar zeker ook profijtelijk voor de werkgever en voor de samenleving als geheel waar de exploderende zorgkosten beginnen op te vallen. Wat kun je nu al doen aan gezondheid in en om gebouwen?
Integrale duurzaamheid omvat alle thema’s die hierboven worden genoemd. Wie al bekend is met de integrale duurzaamheidsaanpak van BREEAM-NL weet dat de verschillende thema’s via verschillende credits zijn verwerkt in de richtlijn. Weet je alle credits te vinden en toe te passen op deze opgaven? De centrale vraag van het congres: hoe passen we BREEAM toe op de urgente opgaven, op een manier die begrepen wordt door alle overheden, marktpartijen en eindgebruikers die nu aan de slag willen?
Geschreven op 20-2-2019 - Erik van Erne.
Geplaatst in Afval, Milieu
In Den Haag mogen binnenkort geen ballonnen meer worden opgelaten. Het is nog onbekend wanneer het verbod ingaat en wat voor boete er op komt te staan.
“De restanten van ballonnen worden opgegeten door vissen, vogels en andere dieren. En zorgen daarmee voor veel dierenleed door verstrikking in linten of uithongering na het eten van ballonresten”, laat wethouder Richard de Mos weten.
De Partij voor de Dieren in Den Haag had om het verbod gevraagd, nadat de gemeente Den Bosch het oplaten van ballonnen had verboden. De Brabantse hoofdstad deed dat na een veelbekritiseerde actie van de VVD tijdens een landelijke partijbijeenkomst in Den Bosch. Fractievoorzitter Klaas Dijkhoff liet toen vijfhonderd ballonnen los als ludieke reactie op de kritiek op zijn zogenoemde proefballonnetjes.
Ook de gemeente Zeist heeft het oplaten van ballonnen onlangs verboden. Een meerderheid van de gemeenteraad van Almere wil een verbod op het loslaten van ballonnen. De politieke partijen zijn van mening dat het oplaten van de ballonnen slecht is voor de natuur. Ze brengen schade toe aan dieren en het milieu. Ook in de stad Utrecht komt een verbod op ballonnen. Morgen dient de Partij voor de Dieren een motie in, die nu al steun heeft van een meerderheid van de gemeenteraad.
Volgens de partij heeft het oplaten van ballonnen een grote negatieve invloed op dieren, natuur en milieu. PvdD-raadslid Maarten van Heuven: “Mensen hebben er tien seconden lol van, maar dieren zitten met de ellende. Ballonresten worden overal teruggevonden: in zeeën, natuurgebieden en helaas ook in de maag of om de nek van dieren.” Naast de standaard latexbalonnen, gaan ook varianten als herdenkingsballonnen, gelukslampionnen en Thaise wensballonnen in Utrecht in de ban.
Mooi, maar het zou natuurlijk nog mooier zijn als er een landelijk verbod komt op het oplaten van ballonnen. Is ook eenvoudiger en het voorkomt dat iedere gemeente het wiel opnieuw moet uitvinden. Inmiddels zijn er nog veel meer gemeenten bezig met een verbod, zoals in Wolvega, Schagen, Moerdijk, Hollands Kroon, Den Haag en Den Helder.
Den Helder is niet de eerste gemeente die ballonnen in de ban doet. Ook in bijvoorbeeld Amsterdam mag het niet meer, maar veel gemeenten staan het nog wel toe. Is het niet tijd voor een landelijk verbod? Die vraag werd voorgelegd aan 1600 leden van het Wat vindt Nederland-panel. Bijna twee derde (63%) is het eens met zo’n verbod op het oplaten van ballonnen. 32% is het ermee oneens.
Goed om te weten dat tientallen soorten ballonnen teveel kankerverwekkende stoffen bevatten. Dat blijkt uit onderzoek van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). De NVWA onderzocht in totaal 58 soorten ballonnen. Bij 16 van de in totaal 58 onderzochte ballonnen was de afgifte van kankerverwekkende stoffen hoger dan wettelijk mag. De verkoop van de ballonnen met een te hoge afgifte van de stoffen is verboden. “De bedrijven weten dat hun product niet aan de eisen voldoet en ze mogen het niet langer verkopen”, zegt een woordvoerder van de NVWA. Het gezondheidsrisico is volgens de NVWA niet zo groot dat er een terugroepactie moet komen.
Het gaat om nitrosamines. Dat zijn kankerverwekkende stoffen die gezondheidsrisico’s kunnen vormen als ze vrijkomen. Kinderen kunnen die stoffen binnenkrijgen als ze bijvoorbeeld sabbelen op ballonnen.
Bij veel onderzochte ballonnen ontbreekt bovendien de verplichte veiligheidswaarschuwing op het etiket van de verpakking. Op het etiket moet een waarschuwing staan dat voor kinderen jonger dan 8 jaar er gevaar bestaat voor verstikking door niet opgeblazen of geknapte ballonnen. Ballonnen met ontbrekende waarschuwingen mogen pas weer verkocht worden als het etiket is aangepast.
Geschreven op 20-2-2019 - Erik van Erne.
Geplaatst in Afval
Tijdens een vergadering van de Internationale Maritieme Organisatie (IMO) heeft Nederland vandaag het Hong Kong-verdrag geratificeerd. In dit verdrag staan afspraken voor het veilig en milieuvriendelijk slopen en recyclen van zeeschepen.
Nederland is een van de eerste landen die het verdrag ratificeert van de 172 landen die bij IMO zijn aangesloten.
Het verdrag is in het leven geroepen om voor betere arbeidsvoorwaarden voor de mensen die dit gevaarlijke werk doen en voorkomt milieuvervuiling tijdens de sloop. Als genoeg landen hun handtekening onder het verdrag zetten, gaat het ervoor zorgen dat dat reders en de scheepvaartsector zich wereldwijd aan dezelfde spelregels moeten houden.
Op basis van een EU-verordening zijn Nederlands scheepswerven en reders al gebonden aan strenge regels voor sloop en recycling. Met dit verdrag gaan de regels straks wereldwijd gelden. Dit is ook goed is voor de Nederlandse bedrijven omdat zij hiermee concurrerender worden in vergelijking met de landen waar de strenge regels nu nog niet gelden.
Geschreven op 20-2-2019 - Erik van Erne.
Geplaatst in Vervoer en OV
De E-Hybrid 36 is een jacht van bijna 12 meter lang, met een elektrische motor en zonnepanelen.
Ontwerper Ronald Hagenaar van Queens Yacht Design Holland deed jarenlang onderzoek naar duurzaamheid.
Zijn doel: een pleziervaartuig dat een geavanceerd, elegant ontwerp combineert met Zero-Emission en een fluisterstille motor.
Het is heerlijk stil en schoon varen met deze motorkruiser met elektrische hoofdmotor. Geen dieselmotor aan boord betekent ook geen ongezonde en milieuvervuilende uitlaatgassen.
Bij dit Zero-Emission jacht is veel aandacht besteed aan het gebruik van duurzame en onderhoudsarme materialen.
Verrassend zijn de zonnepanelen voor het opwekken van stroom. De efficiënte voortstuwing en onderwatervorm maken van dit pleziervaartuig het duurzaamste en meest comfortabele motorjacht in haar klasse.
Geschreven op 19-2-2019 - Erik van Erne.
Geplaatst in Duurzaam
De commissie Groene Kerk van de protestante Gemeente Oosterhout heeft een kwartetspel ontworpen om kinderen en volwassenen op een speelse manier op het rentmeesterschap van onze aarde voor te bereiden.
Dit unieke kwartetspel kan aangeschaft worden voor 5 euro.
In twaalf kwartetten geeft het een overzicht van de vele manieren waarop wij aan duurzaamheid kunnen meehelpen. Zo omvat het spel een kwartet Voeding met de kaarten Gooi geen voedsel weg, Eet minder vlees, Fairtrade en Streekproducten. Andere kwartetten gaan over onderwerpen als Afval, Water en Geld.
Het kwartet kan worden besteld bij de werkgroep Groene Kerk of door 5 euro per stuk (exclusief verzendkosten) over te maken op rekeningnummer NL64 ABNA 047 801 70 57 van de Diaconie Protestantse Gemeente Oosterhout, met vermelding Kwartet.
De verzendkosten zijn voor 1 en 2 stuks 3,50 euto en voor meer stuks 6,95 euro.
Geschreven op 19-2-2019 - Erik van Erne.
Geplaatst in Afval
Vanaf maart onderzoekt Jumbo waar en wanneer haar klanten en medewerkers gebruik maken van drinkbekers, met als doel om meer dan 27 miljoen drinkbekers op jaarbasis te verduurzamen.
Van de Jumbo supermarkten tot Jumbo City, Jumbo Foodmarkt en het hoofdkantoor: op verschillende locaties wordt onderzocht welk materiaal in combinatie met inzamelingsmogelijkheden de hoeveelheid afval kan verminderen.
Daarnaast blijft Jumbo continu verpakkingen verminderen en verbeteren. Zo wordt het natuurlijk etiket uitgebreid naar bio kiwi’s en avocado’s en worden bio bananen bijeengehouden met een banderol in plaats van een plastic zak.
Dit zijn enkele maatregelen die Jumbo treft om haar ambitie te verwezenlijken: zo min mogelijk afval en verkleinen van de plastic voetafdruk.
Het drinkbekerproject van Jumbo is geselecteerd door Rijkswaterstaat als icoonproject om bij te dragen aan minder en beter recyclebare bedrijfsafvalstromen. Olaf de Boer, Directeur Buying & Merchandising van Jumbo: “We hebben juist dít project ingediend, omdat we naast het verminderen en verbeteren van onze productverpakkingen, ook willen bijdragen aan hergebruik en recycling van verpakkings- en gebruiksmateriaal in het algemeen. Want alleen daardoor kunnen we toewerken naar circulariteit, waarin materialen na gebruik opnieuw ingezet kunnen worden. Met zo min mogelijk afval als belangrijkste resultaat.”
Jumbo blijft zich inzetten om het gebruik van plastic in haar verpakkingen te verminderen en verpakkingen te verbeteren. Zo worden dit voorjaar de biologische avocado’s en kiwi’s voorzien van een natuurlijk etiket. Vorig jaar voorzag Jumbo als eerste landelijke supermarktketen al haar biologische gember, flespompoen en courgette van een dergelijke etikettering door middel van lasertechniek. Ook is Jumbo gestopt met het verpakken van biologische bananen in een plastic zak. In plaats daarvan worden de bananen bijeengehouden door een banderol. Sinaasappelflesjes worden vanaf maart in gewicht teruggebracht en gemaakt van 50 procent gerecycled plastic. Ook werkt Jumbo aan het verbeteren van verpakkingen door te werken met één soort materiaal (mono-materiaal), dat makkelijk te recyclen is. Verse vis in het Jumbo schap krijgt vanaf eind februari bijvoorbeeld een verpakking die vervaardigd is uit gerecycled plastic (80 procent) en nu ook is gemaakt van mono-materiaal. Jumbo wil met deze concrete acties haar plastic voetafdruk verder verkleinen.
De inspanningen van Jumbo bouwen voort op eerdere initiatieven om afval in de keten te verminderen en sluiten aan op het beleid op verpakkingen van brancheorganisatie CBL. De aangesloten supermarktketens, waaronder Jumbo, committeren zich hiermee onder meer aan 20 procent reductie van verpakkingsmateriaal in 2025. Bovendien moet dan 95 procent van alle verpakkingsmaterialen recyclebaar zijn. Voor plastic flessen geldt dat deze voor minimaal de helft uit gerecycled PET moeten zijn gemaakt. Jumbo zoekt bovendien actief naar alternatieven voor plastic producten en verpakkingen voor eenmalig gebruik.
Geschreven op 15-2-2019 - Erik van Erne.
Geplaatst in Duurzaam
Prutsenderwijs. Waarschijnlijk roept deze term allerlei associaties op. Je hebt een doel voor ogen, maar weet niet precies hoe daar te komen.
Het is een proces van vallen, opstaan en keuzes maken. Vaak de verkeerde, maar soms ook keuzes die geweldig uitpakken.
Prutsen heeft ook iets spannends, het geeft energie. Zo gaat het ook met de circulaire economie en duurzame ontwikkeling. Misschien weet je waar je met je organisatie ongeveer naar toe wilt, maar heb je geen idee hoe aan dit proces vorm te geven. Daarvoor reikt dit boek handvatten aan.
Maar voor je daarmee aan het werk kunt, moet je eerst weten waar het precies over gaat en waarom je met duurzame ontwikkeling en de circulaire economie aan de slag zou moeten.
U kunt Prutsenderwijs Duurzaam Presteren Over het wat, waarom & hoe van duurzame ontwikkeling en circulaire ecomonie bestellen bij Boekscout
Geschreven op 15-2-2019 - Erik van Erne.
Geplaatst in Vervoer en OV
De provincie Utrecht en vervoerder Qbuzz (U-OV) vervangen vanaf eind 2020 gefaseerd 125 dieselbussen door 55 elektrische bussen en 15 nieuwe Euro-VI-dieselbussen.
Oorspronkelijk zouden 142 diesels worden vervangen, maar de Uithoflijn vangt de capaciteit van lijn 12 op. Zodra de Uithoflijn rijdt, zal lijn 12 verdwijnen, vertelt woordvoerder Ron van Dopperen.
De 15 nieuwe Euro VI-bussen voor het regiovervoer gaan eind 2019 rijden en de 55 elektrische bussen worden vanaf eind 2020 gefaseerd ingezet. Daarvan worden er 35 ingezet op de stadslijnen 3, 7 en 8. Mooie actie van de provincie Utrecht en Qbuzz. Helaas begrijp ik er helemaal niets van waarom er gekozen wordt voor nieuwe dieselbussen. Die mogen maar een paar jaar blijven rijden want vanaf 2025 moeten alle bussen zero-emission zijn.
Volgens Van Dopperen zijn bij het elektrificatieproces lessen getrokken uit 2017: toen startte Qbuzz met 10 elektrische bussen van Ebusco op stadslijn 1, op de route Hoograven–Utrecht Centraal–Overvecht Noord. “Daar hadden we een krappe maand getest en dat bleek te kort.” Zo bleek de oplaadtechniek te haperen en werd er geen reservemateriaal achter de hand gehouden. Nu wordt een ruimere testperiode ingepland: de stadsbussen worden op zijn vroegst in voorjaar 2020 ingezet.
Andere lessen uit 2017 zijn dat alle bussen niet één op één moeten worden vervangen en dat de laadinfrastructuur goed moet worden getest. “We gaan nu voor een geleidelijke vervanging en houden reservemateriaal achter de hand”, zegt Van Dopperen.
De stadsbussen worden op de eindhaltes opgeladen, waarbij een pantograaf neerdaalt op de bus. De 20 streekbussen worden aan de stekker opgeladen op depots in Nieuwegein en Zeist.
Alle stadsbussen voor stadslijnen één tot en met vier in Emmen (Angelslo, Emmerhout, Rietlanden en Bargeres) worden op 15 december ingeruild voor elektrische exemplaren.
In het IJsselmeergebied is ruimte voor vele duizenden hectare zonnepanelen in de vorm van zonnezandbanken en zonne-eilanden. Dat staat in de energieverkenning over het IJsselmeer.
In Den Haag mogen binnenkort geen ballonnen meer worden opgelaten. Het is nog onbekend wanneer het verbod ingaat en wat voor boete er op komt te staan.
De E-Hybrid 36 is een jacht van bijna 12 meter lang, met een elektrische motor en zonnepanelen. 
De commissie Groene Kerk van de protestante Gemeente Oosterhout heeft een kwartetspel ontworpen om kinderen en volwassenen op een speelse manier op het rentmeesterschap van onze aarde voor te bereiden. 
