Grootste Deel Ecosystemen In Nederlandse Natura 2000 Gebieden Is In Slechte Staat
Geschreven op 6-12-2019 - Erik van Erne. Geplaatst in Natuur
De meeste van de 52 soorten ecosystemen in Natura 2000 gebieden in Nederland verkeren in een slechte staat.
Dat blijkt uit cijfers die Nederland heeft aangeleverd voor het door de Europese Unie verplichte zesjaarlijkse rapport over de conditie van Natura 2000-gebieden.
Het rapport laat zien hoe de afspraken van Europese lidstaten om natuurwaarden te beschermen worden nageleefd.
Onder deze waarden vallen diersoorten en bepaalde typen natuur. Die moeten van Europa vooral worden beschermd in Natura 2000-gebieden.
Natura 2000 is een Europees netwerk van beschermde natuurgebieden. In Natura 2000-gebieden worden bepaalde diersoorten en hun natuurlijke leefomgeving beschermd om de biodiversiteit te behouden. Nederland heeft op dit moment 166 Natura 2000-gebieden (PDF).
Nederland kan deze gebieden zelf aanwijzen, onder voorwaarden van de Europese Unie.
Natura 2000-gebieden zijn specifiek aangewezen om kerngebieden te beschermen voor een subgroep van soorten of habitattypen die zijn opgenomen in de habitatrichtlijn en de vogelrichtlijn. Ze zijn van Europees belang omdat ze bedreigd, kwetsbaar, zeldzaam of endemisch zijn of perfecte voorbeelden vormen van de typische kenmerken van een of meer van de negen biogeografische regio’s in Europa. In totaal zijn er ongeveer 2 000 soorten en 230 habitattypen waarvoor kerngebieden moeten worden aangewezen als Natura 2000-gebieden.
Natuurreservaten, nationale parken en andere op nationaal of regionaal niveau beschermde gebieden worden daarentegen uitsluitend aangewezen uit hoofde van nationale of regionale wetgeving, die van land tot land kan verschillen. Deze gebieden kunnen voor verschillende doeleinden worden aangewezen en kunnen ook betrekking hebben op andere soorten/habitats dan degene waarop het Natura 2000-netwerk zich richt.
Ze hebben niet dezelfde status als Natura 2000-gebieden. Toch kan het zijn dat sommige op nationaal of regionaal niveau beschermde gebieden ook worden aangewezen als Natura 2000-gebieden, omdat het ook belangrijke gebieden zijn voor soorten en habitats van EU-belang. In dergelijke gevallen zijn de bepalingen van de EU
Uit onderzoek door Wageningen University & Research (WUR), blijkt dat 46 van de 52 soorten ecosystemen in Nederland een score van matig tot slecht krijgen. Deze gebieden variëren van de duingebieden tot de kleinere zinkweiden langs de Geul in Limburg. Meer dan de helft van de beschermde soorten flora en fauna verkeert in gevaar en ruim 20 procent van de beschermde vogelsoorten in ons land is er slecht aan toe.
De pogingen tot natuurherstel in Nederland hebben voor weinig vooruitgang gezorgd. Kustgebieden doen het goed, landinwaarts gaat het slechter
Gebieden langs de rivieren en de kust lijken het overwegend goed te doen. Duinen lijken zich te herstellen en met onder meer de zeehond en de wilde zwaan gaat het goed.
Landinwaarts gaat het slechter, zoals op laagveen- en heidegebieden die te maken hebben met droogte. Hierdoor doen dieren als de kieviet en de noordse woelmuis het minder goed en zijn vogels als de duinpieper bijna uitgestorven. Als grote veroorzakers van de problematiek wijst het onderzoek naar onder meer de stikstofproblematiek in Nederland.
De EU heeft strenge natuurbeschermingswetten. Het Natura 2000-netwerk omvat 26.000 beschermde gebieden die samen een vijfde van de oppervlakte van de EU bestrijken. Het is het grootste netwerk in zijn soort en biedt bescherming aan de meest bedreigde plant- en diersoorten in Europa. Het netwerk heeft grote economische voordelen: volgens schatting bedraagt de waarde tuusen de 200 en 300 miljard euro per jaar, wat overeenkomst met 2 a 3% van het bbp van de EU.
De EU-milieubeschermingswetgeving ging in 1979 serieus van start met de Vogelrichtlijn. Deze beschermt alle wilde vogels in de EU, dat zijn circa 500 soorten. De EU-landen beschermen de gebieden die voor wilde vogels bijzonder belangrijk zijn. Momenteel zijn er ongeveer 5.300 beschermde gebieden.
In 1992 ging de EU nog een stap verder met de Habitatrichtlijn. Hierdoor zijn de EU-landen verplicht de habitats van bedreigde plant- en diersoorten en bedreigde habitats te beschermen. In de Habitatrichtlijn staan ongeveer 1500 zeldzame en bedreigde planten en dieren en zo’n 230 habitats, waaronder hooilanden, heidegebieden en kwelders.
Alle gebieden die dankzij deze richtlijnen beschermd worden, vormen samen het Natura 2000-netwerk. Het doel is alle belangrijke habitattypes en bedreigde soorten te beschermen. Het Natura 2000-netwerk is bijna compleet. Het omvat momenteel ruim 26.000 gebieden, waarmee het het grootste netwerk van beschermde natuurgebieden ter wereld is. Natura 2000 bestrijkt 18% van het landoppervlak van de EU en grote delen van de omliggende zeegebieden.
Maar Natura 2000 is niet alleen een netwerk van beschermde natuurgebieden. Het is belangrijk dat mens en natuur een partnerschap vormen. Het doel is niet economische activiteiten uit te bannen, maar om ervoor te zorgen dat zij niet ten koste gaan van waardevolle soorten en habitats.
De belangrijkste doelstellingen binnen de Natura 2000-gebieden zijn: activiteiten vermijden die de beschermde soorten of habitats zouden kunnen verstoren. Zo nodig positieve maatregelen treffen om deze habitats en soorten te behouden en de bescherming te verbeteren. Deze aanpak heeft veel voordelen: door duurzame bosbouw, visserij, landbouw en toerisme te stimuleren, zorgt het netwerk ook voor werkgelegenheid en dus een toekomst voor de mensen die in deze gebieden wonen.
