Public Good Or Private Wealth: Vermogen Miljardairs Nam In 2019 Weer Verder Toe
Geschreven op 22-1-2019 - Erik van Erne. Geplaatst in Mensenrechten
21 januari 2020: Het verschil tussen rijk en arm neemt wereldwijd toe, schrijft Oxfam Novib in haar jaarlijkse rapport over economische ongelijkheid in de wereld.
De organisatie publiceert dit ieder jaar voor de start van het World Economic Forum (WEF) in Davos, een plek waar wereldleiders, CEO’s en politici jaarlijks samenkomen om mondiale kwesties te bespreken.
Het rapport Time to Care (PDF) laat zien hoe het huidige economische stelsel de verschillen tussen arm en rijk vergroot. Het aantal miljardairs is in 10 jaar tijd verdubbeld en superrijken en multinationals betalen steeds minder belasting. Ondertussen moet bijna de helft van de wereldbevolking rondkomen van 5,50 dollar per dag, of minder.
Nederland speelt hier als belastingparadijs een kwalijke rol in. Doordat grote bedrijven via landen als Nederland belasting kunnen ontwijken, lopen arme landen zo’n 100 miljard per jaar aan inkomsten mis. Geld dat zij goed kunnen gebruiken voor onderwijs en gezondheidszorg. Vooral meisjes en vrouwen blijven gevangen in armoede door het oneerlijke belastingsysteem. Zo bezitten de 22 rijkste mannen in de wereld meer rijkdom dan alle vrouwen in Afrika.
Het goede nieuws is dat steeds minder mensen in extreme armoede leven. Helaas groeit het verschil tussen arm en rijk juist steeds sneller. De economische ongelijkheid neemt onder meer toe doordat de allerrijksten wereldwijd steeds minder belasting betalen.
Oxfam Novib meldt ook dat de 2.153 rijkste mensen op aarde inmiddels meer vermogen hebben dan de 4,6 miljard armsten samen. Vooral vrouwen en meisjes in ontwikkelingslanden zijn de dupe van de extreme ongelijkheid.
Maar liefst 42 procent van de vrouwen wereldwijd heeft geen betaalde baan vanwege zorgtaken, bijvoorbeeld voor kinderen of ouders. Dit geldt voor maar 6 procent van de mannen. Vrouwen nemen wereldwijd zo’n driekwart van het onbetaalde werk op zich, en twee derde van het betaalde zorgwerk – vaak voor weinig geld en onder slechte werkomstandigheden. Mannen bezitten 50 procent meer vermogen dan vrouwen. Wereldwijd is slechts 18% van de ministers en 24% van de parlementariërs vrouw.
22 januari 2019: Miljardairs zagen hun vermogens dagelijks met 2,5 miljard dollar groeien vorig jaar, een stijging van 12%. Het vermogen van de 3,8 miljard armsten nam in dezelfde periode met 11% af.
Dat blijkt uit het nieuwe rapport over economische ongelijkheid dat Oxfam Novib vandaag lanceert, aan de vooravond van het World Economic Forum in Davos, de jaarlijkse top van politici, wereldleiders en zakelijke elite.
Uit het jaarlijkse Oxfam Novib-rapport Public Good or Private Wealth (PDF) over mondiale economische ongelijkheid blijkt dat de groeiende kloof tussen arm en rijk slecht is voor armoedebestrijding, schadelijk is voor de economie, en leidt tot toenemende maatschappelijke onrust over de hele wereld. Het rapport stelt vast dat de belastingtarieven voor rijke individuen en bedrijven steeds verder zijn gedaald terwijl het aantal miljardairs sinds de financiële crisis is verdubbeld. Tussen 2017 en 2018 kwam er iedere 48 uur een nieuwe miljardair bij.
Michiel Servaes, algemeen directeur Oxfam Novib: “Mondiale ongelijkheid neemt in een schrikbarend tempo toe en Nederland speelt hier als doorsluisland een zeer kwalijke rol in. We moeten belastingontwijking uitbannen. Uit internationaal onderzoek bleek vorig jaar nog dat een kleine 10% van de winst die multinationals wereldwijd wegsluizen om belasting te ontlopen in Nederland terecht komt. Nederland kwam daarmee in de top 5 van belastingparadijzen. Ons rapport laat zien wat de gevolgen zijn van extreme ongelijkheid en onrechtvaardige belastingregels. Terwijl grote bedrijven en de superrijken steeds minder belasting betalen, kunnen miljoenen meisjes niet naar school en sterven vrouwen wegens gebrek aan goede kraamzorg. Dáár moet het in Davos over gaan.”
Uit data van Credit Suisse blijkt dat vorig jaar 26 mensen over hetzelfde vermogen beschikken als de armste helft van de wereldbevolking (3.8 miljard mensen). Slechts vier cent van elke dollar aan belastinginkomsten die in 2015 wereldwijd werd geïnd, was afkomstig uit belastingen op vermogen, zoals erfenissen of eigendom. Deze soorten belastingen zijn in veel rijke landen de laatste decennia verlaagd of verdwenen en bestaan nauwelijks in ontwikkelingslanden. Belastingtarieven voor vermogende personen en bedrijven zijn ook drastisch verlaagd. Zo daalde het hoogste tarief van de inkomstenbelasting in rijke landen van 62 procent in 1970 tot slechts 38 procent in 2013. Het gemiddelde tarief in armere landen is slechts 28 procent. Het gemiddelde tarief voor de winstbelasting daalde van 38% in 2003 naar 24% in 2018 wereldwijd. Ook Nederland besloot recent het winstbelastingtarief verder te verlagen, van 25% naar 20,5%.
In sommige landen, zoals Brazilië, betaalt de armste 10 procent van de bevolking nu een groter deel van hun inkomsten aan belasting dan de rijkste 10 procent. Ondertussen worden publieke diensten in veel landen zwaar onder-gefinancierd of geprivatiseerd waardoor de toegang voor de armste burgers in gevaar komt. Elke dag sterven circa 10.000 mensen omdat ze geen toegang hebben tot betaalbare gezondheidszorg.
“Economisch en sociaal zijn de gevolgen van deze trends enorm,” stelt Servaes, “Maar het idee dat mensen niet gehoord worden leidt logischerwijs tot boosheid en frustratie. In toenemende mate hebben zij het idee dat politieke leiders vooral naar een rijke elite luisteren en niet naar de wensen van de gemiddelde burger. Die boosheid zag je in Nederland met de discussie over de dividendbelasting. En wanneer een groepje CEO’s in een geblindeerd busje premier Rutte in het torentje bezoekt, vragen mensen zich terecht af waarom zij die toegang hebben en wat daar besproken wordt. Bedrijven en vermogende particulieren moeten gewoon hun eerlijke bijdrage aan de samenleving leveren en niet worden voorgetrokken.”
