Drijvend Kantoor Rotterdamse Rijnhaven: Floating Office Global Commission on Adaptation (GCA)
Geschreven op 21-1-2020 - Erik van Erne. Geplaatst in Bouwen-KlussenUpdate 25 oktober 2021: Onlangs werden tijdens het Forum van de European Heat Pump Association (EHPA) de Heat Pump City of the Year-awards uitgereikt.
Ook twee Nederlandse projecten vielen in de prijzen. Zo ging de ‘Out of the Box Heat Pump Award’ naar het Floating Office Rotterdam, een drijvend kantoor dat wordt verwarmd en gekoeld met behulp van oppervlaktewater.
Floating Office Rotterdam (FOR) ligt midden in de Rijnhaven, waar de gemeente een nieuw deel van de binnenstad realiseert, met 2.500 woningen, drijvende parken en aanlegsteigers.
Begin oktober werd het gebouw officieel geopend door koning Willem-Alexander. Het pand is 70 meter lang, 24 meter breed en telt drie lagen, waarmee dit het grootste drijvende kantoorgebouw ter wereld is.
Heat Pump City of the Year Award: ‘Queens Quay Heat Pump Project’ (Groot-Brittannië). Bij dit project in West-Dunbartonshire wordt een energiecentrale gebouwd met twee water/water-warmtepompen van elk 2,65 MW, een warmtebuffer van 130.000 liter en een aantal gasketels als back-up, voor verwarming van een wijk.
Decarbuilding Award: ‘Heat Pump als belangrijkste aanjager voor de realisatie van een energiepositief gebouw’ (Noorwegen). Powerhouse Brattørkaia is een gebouw dat meer energie levert dan zelf gebruikt. Het gebouw wordt verwarmd met een warmtepomp en de gevel van het pand telt zoveel pv-panelen dat 5 procent van de opgewekte energie als overschot naar het openbaar net gaat.
Decarbindustry Award: ‘Nul-emissie voor farmaceutische fabriek Orion’ (Finland). De AmbiHeat-warmtepomp in deze fabriek maakt gebruik van zowel restwarmte uit het productieproces als buitenlucht, om een temperatuur tot +90 °C te maken, enerzijds voor eigen fabrieksprocessen en anderzijds voor het stadswarmtenet.
Publieksprijs: ‘The Blender: productielocatie van ’s werelds populairste kleine gezonde drankjes’. (Nederland). De nieuwe ‘Blender’-fabriek van Innocent Drinks in Rotterdam moet op termijn volledig CO?-neutraal gaan produceren. In dat kader wordt restwarmte uit de koelinstallatie gebruikt door een 2,3 MW-warmtepomp die er water van 65 °C van maakt, en een 2,5 MW-warmtepomp die er water tot 90 °C van maakt. De energie voor de warmtepompen wordt opgewekt door pv-panelen en twee windmolens.
8 september 2021: Koning Willem-Alexander heeft 6 oktober 2021 het Floating Office Rotterdam officieel geopend. Het drijvende gebouw is ontwikkeld door RED Company en ontworpen door Powerhouse Company.
Met een verwachte BREEAM Outstanding-certificering zal het één van de duurzaamste kantoren ter wereld zijn, stelt het architectenbureau.
Het FOR huisvest het Global Center on Adaptation (GCA), ABN AMRO, RED Company, Powerhouse Company en restaurant Putaine. Ban Ki-moon, de 8ste secretaris-generaal van de Verenigde Naties en voorzitter van de raad van bestuur van GCA, Kristalina Georgieva, directeur van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en Patrick Verkooijen, CEO van het GCA, spraken tijdens de openingsceremonie na het bijwonen van een High-Level Dialogue over klimaatadaptatie. Zij roepen op tot versnelling in klimaataanpassingen, voorafgaand aan de COP26-klimaatconferentie in Glasgow in november van dit jaar.
Het GCA is een mondiaal kenniscentrum voorgezeten door Ban Ki-moon, dat landen, organisaties, en bedrijven ondersteunt met kennis en advies op het gebied van klimaataanpassing. Dankzij deze ondersteuning kunnen zij zich in de nabije toekomst beter wapenen tegen de gevolgen van klimaatverandering. Het klimaatbestendige FOR is daarmee zowel een illustratie van de missie van het GCA als een voorbeeld voor het bouwen van duurzame drijvende constructies.
Het FOR wordt geaccrediteerd met een BREEAM Outstanding certificaat en heeft een A+++++ energielabel. Het gebouw maakt gebruik van duurzame energie dankzij de ruim 870 vierkante meter zonnepanelen op het dak. Warmte en vooral koeling worden gewonnen door middel van aquathermie uit het oppervlaktewater van de Rijnhaven. Uitkragende balkons rond elke verdieping en een schuin dak zorgen voor passieve zonwering. Het FOR is een uitstekend voorbeeld van circulair ontwerp: volledig gebouwd van FCS en PEFC gecertificeerd hout. Daarnaast is het gebouw CO2-negatief en is het klimaatbestendig: als het waterpeil stijgt als gevolg van klimaatverandering, zal het blijven drijven.
13 maart 2021: Het drijvende kantoor in de Rotterdamse Rijnhaven is bijna klaar en gaat volgende week naar zijn vaste locatie. Het fundament voor het gebouw werd vorig jaar vanuit Zaandam naar de haven gevaren waar het de afgelopen maanden is afgebouwd.
“Ik ben ongelooflijk trots op het resultaat.” Aan de kade staat architect Nanne de Ru vol trots te kijken naar het drie verdiepingen tellende drijvende kantoorpand. “Het is ontzettend gaaf dat Rotterdam het grootste drijvende kantoorpand krijgt. En ook dat het volledig circulair is.”
“De grootste uitdaging was wel dat je een heel groot volume en gewicht op een drijvende ponton moet zien te krijgen en het stabiel moet maken. Dat hebben we voor elkaar gekregen met een geweldig team van deskundigen. Bijzonder dat we al die technieken hebben gebruikt om het gebouw ook super duurzaam te maken.”
Het pand is van hout gemaakt en dat is volledig circulair. Je kunt het volledig afbreken en ergens anders weer opbouwen. Daarnaast is het kantoor ook nog eens volledig energieneutraal. “Aan de zuidzijde zit 900 vierkante meter aan zonnepanelen. Die zorgen er voor dat het gebouw geheel zelfvoorzienend is in energie. De betonnen bakken waar het gebouw op drijft zijn gevuld met slangetjes. Daar stroomt water doorheen en dat gebruiken we weer om het gebouw te koelen. Ook nog wel leuk om te vermelden: er komt op de begane grond horeca met een enorm terras op het zuidwesten, waarmee je uitzicht hebt over heel de Rijnhaven en de skyline.”
Begin volgende week wordt het paviljoen los gemaakt van de kade en komt het midden in de Rijnhaven naast de Rijnhavenbrug te liggen. Daarna zal het kantoor van binnen verder worden afgewerkt. Het drijvende kantoor biedt straks huisvesting aan de Global Commission on Adaptation, een denktank die nadenkt over de gevolgen van zeespiegelstijging voor steden.
20 september 2020: Het drijflichaam van Floating Office Rotterdam (FOR) is van Zaandam versleept naar de Rotterdamse Rijnhaven. Het drijvende, houten kantoorgebouw is ontwikkeld door RED Company en ontworpen door architectenbureau Powerhouse Company. In het kantoorgebouw komt onder andere het mondiale Global Center of Adaptation (GCA).
Het gebouw wordt opgebouwd uit een houten hoofddraagconstructie van gelamineerd hout en kruislings verlijmd houten (CLT) onderdelen. Deze constructie is volledig demontabel en circulair. Verder vermindert het gebruik van hout als constructiemateriaal de CO2-footprint van het gebouw aanzienlijk. Het kantoor wordt zelfvoorzienend en energie neutraal met behulp van circa 800m2 aan zonnepanelen op het dak en door de warmtewisselaar in de bodem van het drijflichaam.
De fundering van het FOR bestaat uit een drijflichaam van beton met een afmeting van 90 bij 24 meter. In de bodem van het drijflichaam is een energie-opwekkend net van buizen ingestort waarmee thermische energie wordt onttrokken uit het water. Het drijflichaam functioneert als warmtewisselaar met het Maaswater in de Rijnhaven. Deze energie voedt het klimaatsysteem in het gebouw dat door middel van een klimaatplafond de verwarming en koeling regelt.
Het drijflichaam is op 30 augustus vanaf de werf in Zaandam vertrokken voor een tweedaagse reis door het Nederlandse landschap. Maandag 31 augustus is het aangekomen in de Rijnhaven in Rotterdam.
21 januari 2020: Voor een periode van 5 tot 10 jaar komt in de Rijnhaven vanaf najaar 2020 het mondiale Global Commission on Adaptation (GCA) in een drijvend kantoor.
De gemeente Rotterdam en projectontwikkelaar RED Company hebben het ontwerp onthuld van het gloednieuwe hoofdkantoor van GCA. Uniek in de wereld, omdat GCA wordt gehuisvest in een zeer duurzaam, drijvend kantoorgebouw dat volledig uit hout is gebouwd.
Het ontwerp beschikt over een breed scala aan state-of-the-art duurzaamheidsmaatregelen. Architectenbureau Powerhouse in Rotterdam tekent voor het ontwerp.
Het GCA is een initiatief van verschillende landen en de Wereldbank. Het GCA wordt voorgezeten door voormalig VN-voorzitter Ban Ki-moon, Microsoft-oprichter Bill Gates en de algemeen directeur van het IMF, Kristalina Georgieva. Het GCA ontwikkelt en deelt kennis over het veranderende klimaat in de wereld en de wijze hoe daarop ingespeeld kan worden. In april 2020 wordt begonnen met de bouw op het terrein van Van Leeuwen aan de Maashaven waarna het kantoor versleept wordt naar de Rijnhaven.
Het wordt een voorbeeldig gebouw voor de missie van duurzaamheid, klimaatadaptie en circulariteit; begrippen die zowel het GCA als de stad Rotterdam omarmen. Het kantoor wordt zelfvoorzienend en volledig energieneutraal. Zo vervult het kantoor een voorbeeldfunctie. Drijvende bouw wordt gezien als een van de mogelijke antwoorden op de klimaatverandering. Dat sluit naadloos aan bij de ambities van het GCA: wereldwijd landen en steden helpen om klimaatbestendig te worden. Rotterdam heeft op dit gebied inmiddels internationaal een naam op gebouwd.
Het gebouw wordt grotendeels gebouwd van hout en is demontabel waardoor het circulair wordt. Juist het gebruik van hout als hoofdconstructiemateriaal vermindert de koolstofvoetafdruk van het gebouw aanzienlijk. De overhangende verdiepingen van het gebouw zorgen voor permanente zonwering en door grote ramen stroomt er veel daglicht het kantoor binnen. Het drijvende gebouw krijgt een restaurant met een groot buitenterras met als speciale toevoeging een drijvend zwembad. Met behulp van zonnepanelen wordt voldoende energie opgewekt om het gebouw zelfvoorzienend te laten zijn en voor koeling wordt gebruik gemaakt van het water uit de Rijnhaven.
”Met dit unieke kantoorgebouw voor het hoofdkwartier voor het GCA zetten we Rotterdam internationaal op de kaart op het gebied van klimaatadaptatie. De Rijnhaven is een centrale locatie waar we de komende jaren nog veel moois gaan bouwen. Het water gaat een centrale rol spelen.’’ Het Floating Office komt aan een steiger te liggen ter hoogte van LantarenVenster.
De komst van het GCA brengt directe werkgelegenheid met zich mee voor 100 medewerkers. Een groot deel van deze medewerkers is van internationale afkomst, de indirecte werkgelegenheid door de aanwezigheid van dit kantoor neemt toe doordat er allerlei symposia en bijeenkomsten georganiseerd gaan worden. Het GCA ontvangt zeer frequent (internationale) bezoekers.
Verwacht wordt dat burgemeester Aboutaleb en voorzitter GCA Ban Ki-moon in oktober 2020 het kantoor openen tijdens de internationale Summit on Adaptation die dan in Nederland plaatsvindt.
In februari wordt het complete Masterplan voor de Rijnhaven aan het College van B&W aangeboden waar dit Floating Office deel van uitmaakt en worden de omliggende wijken verder geïnformeerd over het vervolg van de ontwikkeling van de rest van de Rijnhaven.
Zie ook: Het Energieneutrale Drijvend Paviljoen Rotterdam in de Rotterdamse Rijnhaven by Dura Vermeer – Drijvend Zonnepark Met 3.770 Zonnepanelen In Rijnhaven Rotterdam by Sunny Site Up – De Duurzame Drijvende Stad in de Stadshavens van Rotterdam – Recycled Park by WHIM Architecture: The Documentary The Making Of Recycled park – Drijvend Groen: Drijvende Eilanden Vergroenen en Verbeteren het Rotterdamse Water – De Boei-Bomen in het Dobberend Bos in de Rotterdamse Rijnhaven by Jorge Bakker en Mothership– Rotterdam gaat voor Rotterdam Climate Proof – Rotterdam Investeert 31 miljoen Euro in Duurzame Groei: Het Programma Duurzaam – Geen Woorden Maar Daden of Geen Daden Maar Woorden: Duurzame Ideeën in Rotterdam – Aqua Dock in de Dokhaven van RDM Rotterdam: Proeftuin voor Drijvend Bouwen in Nederland – Drijvende Trappen aan de Leuvehaven in Rotterdam Tegen de Kade van Plein 1940 – Floating Farm Rotterdam: De Drijvende Boerderij in de Rotterdamse Merwe4haven – Programma Rivier Als Getijdenpark: Een Nieuw Getijdenpark In De Rotterdamse Maashaven – Klimaatcentrum Global Centre of Excellence on Climate Adaptation (GCECA) naar Rotterdam en Groningen – Global Commission on Adaptation: Internationale Klimaatcommissie o.l.v. Ban Ki-Moon – Impulsregeling Klimaatadaptatie 2021-2027 Voor Gemeenten, Provincies En Waterschappen