Anders Bekeken

Klimaatneutraal Moet Geloofwaardig Blijven, Maar Klimaatneutraal Zeggen Ze Toch Allemaal?

Is klimaatneutraal nog wel een geloofwaardig begrip? Steeds meer organisaties en producten worden klimaatneutraal genoemd, maar klopt dat wel. Er komt nu in opdracht van SenterNovem een onderzoek door Stichting Stimular, CE Delft en Stichting Natuur en Milieu om de claims te controleren.

Nou valt er volgens mij voorlopig nog helemaal niets te controleren omdat absoluut onduidelijk is waar het begrip kimaatneutraal eigenlijk voor staat. Wat is dat eigenlijk en welke parameters horen erbij? Daar kan ik u het antwoord wel vast op geven: geen. Er zijn geen parameters waarmee we al die klimaatneutrale claims kunnen controleren. Alleen naar CO2-uitstoot en CO2-reductie kijken, is wel erg kortzichtig. Er zijn nog wat andere niet onbelangrijke broeikasgassen die u in het hele klimaatnneutrale verhaal niet tegenkomt. Hoogleraar Lucas Reijnders gaf het al eerder aan: het kan van alles betekenen en het begrip op zichzelf is al een vorm van Greenwashing.

Lijkt mij nog een hele klus om het begrip klimaatneutraal eerst eens even zo te definiëren dat iedereen het ermee eens is. In dat verband is het eigenlijk ook wel een beetje heel erg vreemd dat het Klimaatportaal PCCC niet bij het onderzoek is betrokken. Je zou zo zeggen, daar zit de kennis.

Het klimaatportaal is de digitale toegang van de Nederlandse kennisinstituten waar op een geïntegreerde wijze actuele kennis over het klimaat, klimaatverandering, gevolgen, aanpassingsmogelijkheden en mitigatie maatregelen ter beschikking staat voor beleidsmakers, bedrijfsleven, belangengroepen, media en publiek. Het klimaatportaal speelt actief in op actuele ontwikkelingen zoals extreem weer, nieuwe wetenschappelijke inzichten, belangrijke klimaatconferenties of doorbraken in het beleid. Gebruikers van het klimaatportaal worden interactief betrokken, waarmee optimaal kan worden ingespeeld op de informatiebehoefte van de doelgroepen. Het klimaatportaal wordt beheerd door het PCCC (Platform Communication on Climate Change), een samenwerking-verband tussen PBL, KNMI, NWO, Wageningen UR, de Vrije Universiteit Amsterdam, ECN en Universiteit Utrecht. Het klimaatportaal wordt ondersteund door het BSIK programma Klimaat voor Ruimte.

Het PCCC heeft als doel om de kwaliteit, efficiëntie en effectiviteit van de communicatie van Nederlands klimaatonderzoek te verbeteren. Daartoe faciliteren de initiatiefnemers een communicatieplatform waar alle geïnteresseerden en alle Nederlandse kennisinstituten gebruik van kunnen maken. Naast het klimaatportaal faciliteert PCCC ook dialoog workshops en andere communicatie activiteiten. Zie ook It’s an Illusion - Klimaatneutraal en CO2 compensatie volksverlakkerij !

Door kritisch te kijken naar de vele initiatieven en door verbeteringen voor te stellen, willen Stichting Stimular, CE Delft en Stichting Natuur en Milieu ervoor zorgen dat klimaatneutraal een geloofwaardig begrip blijft. Bron: Energieraad

Één Reactie

1. Professor Meten is Weten zegt:

   14 november 2009 om 14:24 | Permalink

   Het meest duurzame stadhuis, de eerste klimaatneutrale bedrijfshal of de eerste energieneutrale woonwijk. Bedrijven, gemeenten en overheden plakken steeds vaker deze termen op hun projecten. Maar is dat altijd terecht?

   Er blijken nogal wat interpretaties te zijn van deze begrippen. Het Platform energietransitie Gebouwde Omgeving heeft adviesbureau W/E adviseurs een definitiekader laten vaststellen. Een gezamenlijke maatlat die ruimte geeft aan verschillende ambitieniveaus. Naast een strakke vastlegging van grenzen en rekenmethoden zijn de voorgestelde definities een verantwoord hulpmiddel om een duurzame gebouwde omgeving te realiseren.

   “Al bestaat er een algemeen beeld over wat de begrippen betekenen, ze roepen toch ook de nodige vragen op”, zegt Leo Brouwer, secretaris van het Platform energietransitie Gebouwde Omgeving (PeGO). Zo betekent ‘energieneutraal’ bijvoorbeeld dat een gebouw op jaarbasis evenveel duurzame energie opwekt als gebruikt. Maar reken je alleen het energiegebruik voor het verwarmen en koelen van een gebouw? Of neem je ook de energie die computers, printers en afwasmachines gebruiken mee? En hoe zit het met de verbruikte energie van de bouwmaterialen? Brouwer: “Door deze interpretatieruimte dreigen de termen algemene containerbegrippen te worden.”

   Het rapport (PDF) geeft een praktisch antwoord op deze begripsverwarring. De definities worden beschreven aan de hand van typen energieverbruik en CO2-emissies. Maar ook de grenzen waarbinnen alternatieven mogelijk zijn en welke alternatieven dat zijn, komen aan de orde. De definities omvatten het gebouwgebonden gebruik, het gebruikersaandeel en het materiaalgebonden gebruik. Tot op heden werd die laatste component buiten beschouwing gelaten. “Dat is onterecht”, vindt Brouwer. “Materiaalgebruik maakt immers twintig procent deel uit van de energie die in totaal nodig is voor het gebruik van een gebouw over de levensduur. Materiaalgebonden energiegebruik mag dus niet ontbreken in de definitie en de berekeningen, en als je het wél achterwege laat, moet je daarover duidelijk zijn.”

   Compensatie
   Met de definities is het mogelijk om klimaat-, CO2- en energieneutrale concepten met elkaar te vergelijken en te toetsen met objectieve criteria. Een belangwekkende keuze die is gemaakt is die voor de mogelijkheid duurzame energie te compenseren en te importeren. “Daardoor is neutraliteit niet alleen voorbehouden aan nieuwbouwprojecten, maar ook realiteit voor bestaande bouw.

   Praktijk
   Naast definities geeft het rapport een aanzet voor een set rekenregels waarmee per situatie een heldere verantwoording van zowel de ambities als van de realisatie mogelijk wordt. De definities en het rekenmodel bieden gemeenten bij uitstek de middelen om hun eigen klimaatbeleid te formuleren. Maar ook projectontwikkelaars en corporaties kunnen het gebruiken om hun klimaatambities vorm te geven en scherp te stellen. Hiermee kan een route naar energie- of CO2-neutraliteit worden uitgestippeld. Brouwer: “Het model biedt ruimte voor een zekere vrijheid per project. De toegevoegde waarde is dat het model dwingt de gemaakte keuzes transparant te maken.

   CO2-, klimaat- en energieneutraal: wat is dat?
   In de definitiestudie zijn ‘CO2-neutraal’ en ‘klimaatneutraal’ aan elkaar gelijk gesteld, omdat er binnen de gebouwde omgeving nauwelijks sprake is van niet-CO2-broeikasgassen. Vervolgens is vastgesteld dat er in CO2-neutrale projecten op jaarbasis geen netto uitstoot van broeikasgassen mag optreden om de gebouwen op te richten, te gebruiken of af te breken. De broeikasemissie die nog wel plaatsvindt, mag dus niet groter zijn dan de hoeveelheid CO2 die wordt vastgelegd, opgeslagen of vermeden met duurzame energieopwekking. Per project is er een zekere vrijheid bij de keuze voor de inzet van deze middelen. Voorwaarde hierbij is dat de ingeboekte CO2-reductie redelijkerwijs is gegarandeerd en dat er transparantie is over de gemaakte keuzes.

   Voor energieneutrale projecten geldt een vergelijkbare definitie: op jaarbasis is er geen netto import van fossiele of nucleaire brandstof nodig om het gebouw op te richten, te gebruiken of af te breken. Er is dus een volledige compensatie nodig van het energieverbruik dat nog binnen het project optreedt. Deze compensatie moet plaatsvinden door het opwekken van duurzame energie binnen de projectgrens of de inkoop ervan buiten het project. Ook hier geldt dat er per project een zekere keuzevrijheid is, zolang de gemaakte keuzes transparant zijn.

   Definitie Energieneutraal
   Een project is energieneutraal als er op jaarbasis geen netto import van fossiele of nucleaire brandstof van buiten de systeemgrens nodig is om het gebouw op te richten, te gebruiken en af te breken. Dit betekent dat het energiegebruik binnen de projectgrens gelijk is1 aan de hoeveelheid duurzame energie die binnen de projectgrens wordt opgewekt of die op basis van externe maatregelen aan het project mag worden toegerekend. Het energieverbruik dat voortkomt uit de oprichting en sloop van het gebouw wordt verrekend naar een jaarlijkse bijdrage op basis van de verwachte levensduur van het gebouw.

   Definitie CO2-neutraal = Klimaatneutraal
   Een gebouw (of verzameling gebouwen) is CO2-neutraal (ook wel: klimaatneutraal) als er op jaarbasis geen netto uitstoot van broeikasgassen nodig is om het gebouw op te richten, te gebruiken en af te breken. Dit betekent dat de broeikasgasemissie binnen de projectgrens gelijk is aan de hoeveelheid broeikasgassen die binnen de systeemgrens wordt vastgelegd, opgeslagen of gecompenseerd en die aan het project mag worden toegerekend. De emissie die voortkomt uit de oprichting en sloop van het gebouw wordt naar een jaarlijkse bijdrage verrekend op basis van de verwachte levensduur van het gebouw.

   Participatie
   Partijen uit de praktijk worden aangemoedigd definities en rekenmodel te toetsen. Brouwer: “Ik denk dat we een waardevolle aanpak hebben opgesteld. Blijkt het zo toch niet te werken, wordt het te ingewikkeld, dan passen we gericht aan. Het geheel moet duidelijkheid scheppen en richting geven aan een duurzame gebouwde omgeving, en niet een enorme drempel opwerpen om energieneutraal of CO2-neutraal te bouwen en te renoveren. PeGO hecht veel waarde aan reacties uit de praktijk.”

Plaats zelf een reactie: