Hoe Duurzaam Is Biomassa Nou Eigenlijk?: Energievoorziening Op Basis Van Hout (biomassa)
Geschreven op 17-10-2019 - Erik van Erne. Geplaatst in Energie en Besparing
12 november 2019: Goed nieuws. Een grote meerderheid van de Eerste Kamer wil dat het kabinet zo snel mogelijk stopt met het uitgeven van voorgenomen subsidies voor hout-gestookte biomassacentrales.
De senaat stemde vanmiddag over een motie die werd ingediend door de Partij voor de Dieren en geeft hiermee aan een pauze te willen inlassen.
Het kabinet beschouwt het bijstoken van hout in kolencentrales als een manier om het aandeel hernieuwbare energie te vergroten en klimaatdoelen te halen.
In de motie constateert de Eerste Kamer dat het kabinet komend jaar een bedrag van 11,4 miljard euro subsidie heeft gereserveerd voor biomassacentrales.
Terwijl de klimaatwinst van hout-bijstook in kolencentrales op korte termijn verwaarloosbaar tot negatief is. Daarom verzoekt een grote meerderheid van de senaat de regering alle voorgenomen subsidies voor hout-bijstook in kolen-centrales op zo kort mogelijke termijn stop te zetten, in afwachting van het duurzaamheidskader van het PBL en het komende SER-advies over biomassa, en vaststelling van nadere regels in het parlement.
17 oktober 2019: De belangrijkste energiebronnen in Nederland zijn nu nog aardgas, aardolie en steenkool. Op plek vier staat hout, of zoals het in energiekringen genoemd wordt: biomassa. 4 procent van de Nederlandse energievoorziening draait erop. Maar is het ook duurzaam?
Zonne-energie groeit snel en er zijn ambitieuze plannen voor windparken op zee maar toch is de productie van deze twee bronnen samen vooralsnog goed voor slechts 2,3 procent van de totale energievraag.
Daarnaast komt er een beetje duurzame energie uit aardwarmte en waterkracht, maar verreweg de grootste leverancier is biomassa.
Afgelopen jaar steeg deze van 4 naar 4,5 procent in de Nederlandse energievoorziening.
De vraag is of we energieopwekking uit biomassa eigenlijk wel tot tot duurzame energie moeten rekenen. Die kritiek komt van onder andere de Europese wetenschappelijke adviesraad EASAC, waar de Koninklijke Nederlandse Academie voor Wetenschappen (KNAW) onderdeel van is. EASAC-onderzoekers beschreven biomassa in het vakblad Global Change Biology onlangs als een serieuze mismatch tussen wetenschap en politiek.
Biomassa is een heel brede term: álle door levende processen gemaakte materialen. Als het over energie gaat, wordt meestal hout bedoeld, en soms gewasresten, zogeheten energiegewassen maar ook koffieschillen of zelfs mest, waaruit bij vergisting biogas kan worden gewonnen.
De belangrijkste energietoepassing is bijstook van hout in kolencentrales, en in de toekomst ook in een groot aantal geplande biomassacentrales. In de tijd dat dit het label duurzame energie kreeg, ging het vooral om wat houtafval uit de bosbouw, schrijft EASAC. Dat zou anders toch wegrotten. Maar omdat Europese landen het flink zijn gaan subsidiëren, gebeurt nu het omgekeerde: bossen worden speciaal gekapt om te versnipperen en op te stoken.
In theorie is dat nog steeds CO2-neutraal: op de plek van het gekapte bos moet nieuw bos geplant worden. Die bomen halen weer evenveel CO2 uit de atmosfeer als er bij de schoorstenen van de energiecentrales wordt uitgestoten. Een kanttekening daarbij is echter dat de uitstoot heel snel gaat, en de compenserende CO2-opname heel langzaam verloopt.
In een interview met het AD beschrijft KNAW-hoogleraar Louise Vet het daarom als een boekhoudtruc. In de landen waar de biomassa wordt verstookt komt CO2 vrij, maar die wordt niet officieel meegerekend. Zo helpt biomassabijstook bij het halen van klimaatdoelen.
In de productielanden van de biomassa moet weer extra bos worden aangeplant om de eerdere houtkap te compenseren. Vet noemt het inefficiënt en traag: als de nieuwe bossen al blijven staan, kan het wel een eeuw duren totdat alle CO2 weer is opgenomen. Die flinke vertraging tussen de uitstoot bij verbranding en CO2-opname door nieuwe bomen wordt de koolstofschuld van biomassa genoemd. Die zorgt ervoor dat er netto toch meer CO2 in de atmosfeer belandt.
Sommige energiedeskundigen pleiten daarom voor biomassa met een lagere koolstofschuld. Als gewasresten als stro worden gebruikt, kan binnen een jaar dezelfde hoeveelheid CO2 weer uit de lucht worden genomen; tarwe is immers een eenjarige plant.
Zulke biomassa is echter te licht voor bijstook. Gewasresten kunnen in de toekomst mogelijk wel een rol hebben in de productie van biobrandstoffen. Nu wordt bio-ethanol, waar de nieuwe E10-benzine voor 10 procent uit bestaat, nog gemaakt van de gewassen zelf: maïs en suikerbiet. Dat is eenvoudiger, maar zonder milieuwinst.
De huidige situatie met houtstook is ook slecht voor de biodiversiteit. De productiebossen zijn een monocultuur van één boomsoort en omdat alle bomen dezelfde leeftijd hebben, neemt de kans op klimaatplagen toe, waarschuwden Duitse onderzoekers deze maand in Science.
In Canada en Duitsland worden bossen geteisterd door keverplagen, die veel bomen doden. Dat wordt in verbrand gebracht met droogtes en zachtere winters door klimaatverandering, maar ook met intensief bosbeheer. Het verwijderen van dode bomen heeft ertoe geleid dat plaagdieren er minder natuurlijke vijanden hebben.
De EASAC-onderzoekers hebben nog een laatste kritiekpunt op houtstook: we verspillen er veel geld mee. Zo krijgt energiebedrijf RWE in Nederland 2,6 miljard euro duurzame energiesubsidie voor biomassabijstook in kolencentrales. In de omschakeling naar een echt duurzame energievoorziening had dat geld wellicht juist beter in nieuwe infrastructuur gestoken kunnen worden.
Zie ook: Kolencentrales in Nederland Krijgen Miljarden Euro’s Subsidie voor Bijstook Biomassa - Stop De Miljarden Subsidie Voor Biomassacentrales In Nederland: Teken De Petitie Nu – Waarom biomassa twee keer verkeerd is by BBL - Energie Halen Uit Biomassa Is Slecht Voor Het Milieu En Verhoogd De CO2-Uitstoot by NOS op 3 - Hoe Groen Is Biomassa Eigenlijk? by NOS op 3 – CO2 van Biomassa is CO2-Neutraal: Het ene Fossiel CO2 en het andere Biogeen CO2 -Programma Nederland Circulair 2050: Biomassa – Hoe Groen en Duurzaam is Aardgas? En Hoe Zit Het Met Het Bijmengen van Groen Gas? – Heldergroen Gas – De Duurzaamheid van Groen Gas: Groen Gas Lang Niet Altijd Duurzaam
Eneco Biomassa Energiecentrale Bio Golden Raand Gaat Stoom Leveren aan AkzoNobel –Bio Energie Centrale Cuijk (BEEC) Weer in Gebruik Genomen – BioWarmte Installatie Lage Weide in Utrecht: Duurzame Stadswarmte by Eneco - De Essent-RWE Kolen Biomassa Energiecentrale in de Eemshaven - Amer Energiecentrale in Geertruidenberg Meest Vervuilende Centrale van Nederland - Bioenergiecentrale AEB BEC in Amsterdam: Duurzame Energie en Duurzame Warmte
Wereldprimeur Biokolen: Geroosterde Biomassa als Vervanging van Kolen by Stramproy Green Coal – Minister Maria van der Hoeven lost koffieschillen voor Essent - Green Deal: Olifantgras in Omgeving Schiphol Als Biomassa Grondstof Voor Duurzame Energie - Besparen op Energiekosten met Olifantengras – Bio Based: Veluws Gras als Grondstof voor Eiwitten, Vezels, Vitamines, Polymeren en Groen Gas – Graskracht: Maaigras als Duurzame Energie - De Koffieschillen Van Essent
Erik van Erne zegt:
20 november 2019 om 16:43 | Permalink
Nederlandse Overheid Houdt Vast Aan Gebruik Van Biomassa Voor Energieproductie
Nederland kan het zich niet permitteren het gebruik van duurzame biomassa in de ban te doen: daarmee komt het realiseren van de doelen in de klimaatopgave en de transitie naar een circulaire economie in gevaar.
Het beleid van het kabinet heeft daarom tot doel op een verantwoorde manier duurzame biomassa te benutten. Dat schrijft minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat in een brief aan de Tweede Kamer.
De potentie van biomassa om bij te dragen aan de transitie naar een klimaatneutrale en circulaire economie is groot, maar zoals de 15 leden van de European Academies Science Advisory Council (EASAC) in een opiniestuk benoemen is het daarbij wel belangrijk eisen te stellen aan de duurzaamheid van die biomassa en de manier waarop die biomassa wordt ingezet. Het is wat het kabinet betreft daarom niet de vraag of biomassa nodig is, maar vooral onder welke voorwaarden dit verantwoord en effectief kan worden ingezet.
Op dit moment is biomassa verantwoordelijk voor een groot deel van het aandeel hernieuwbare energie: in 2018 was biomassa goed voor ruim 60% van alle hernieuwbare energie in Nederland. Dat aandeel gaat de komende jaren echter substantieel teruglopen doordat er meer projecten met windenergie en zonne-energie komen als gevolg van de afspraken uit het Energieakkoord. De ambities uit het Klimaatakkoord zullen deze trend nog verder versnellen.
In dit kader is bovendien relevant dat het kabinet al eerder heeft aangekondigd om de subsidiëring van bij- en meestook van biomassa in kolencentrales stop te zetten. In 2018 is daarom deze categorie niet meer opengesteld in de SDE+-regeling. Bestaande subsidiebeschikkingen worden gelet op de rechtszekerheid in stand gelaten.
Erik van Erne zegt:
16 oktober 2020 om 16:30 | Permalink
Jan Rotmans Over Biomassa