Gasmonitor 2021: Nederlanders Schaffen Massaal HR-Verwarmingsketels Aan by Natuur&Milieu
Geschreven op 17-9-2019 - Erik van Erne. Geplaatst in Energie en Besparing
21 oktober 2021: De cv-ketel is nog steeds met afstand het meest verkochte warmteapparaat, maar de verkoop nam afgelopen jaar af met bijna 5 procent.
Dat blijkt uit de Gasmonitor 2021, een jaarlijks onderzoek naar de aanschaf van warmte-apparaten, zoals de cv-ketel, de warmtepomp en hybride installaties.
Natuur & Milieu doet dit onderzoek om te laten zien hoe ver Nederland is met gasvrij wonen. De organisatie maakt zich zorgen over het tempo waarmee huizen verduurzamen. Zeker nu blijkt dat zelfs huizen die beter van een hybride warmtepomp kunnen worden voorzien opnieuw worden uitgerust met een cv-ketel.
In totaal stapten dit jaar 87.000 huishoudens over naar een aardgasvrije techniek of aardgasvrije aansluiting zoals een duurzaam warmtenet. Daar staat tegenover dat er 428.000 cv-ketels zijn aangeschaft. Nieuwbouwwoningen zijn in toenemende mate aardgasvrij (86%), maar in de bestaande bouw blijft de cv-ketel domineren.
Rob van Tilburg, directeur programma’s bij Natuur & Milieu: ‘De cijfers laten zien dat de omschakeling naar aardgasvrij wonen maar heel mondjesmaat plaatsvindt. Daarom is het belangrijk, dat naast het op poten krijgen van aardgasvrije wijken, de overheid en markt meer gaan doen om hybride warmtepompen te stimuleren. Hybride warmtepompen kunnen een belangrijke rol spelen in het verduurzamen van de warmtevoorziening, maar de techniek en de voordelen ervan lijken nog te weinig bekend bij consumenten.’
De verkoop van cv-ketels nam in 2020 met 4,9 procent af ten opzichte van 2019. De stijging in verkoopcijfers van de voorgaande drie jaren zette dus niet door. Toch blijft de cv-ketel de warmtemarkt in grote mate overheersen.
De Gasmonitor laat een sterke groei zien in het aantal verkochte warmtepompen. In 2020 zijn 62.000 warmtepompen geïnstalleerd, dat is een stijging van 37% ten opzichte van 2019. Het gaat hierbij alleen om de verkoopcijfers van warmtepompen die worden ingezet om te verwarmen.
Een hybride warmtepomp is een combinatie van een kleine warmtepomp en een cv-ketel. Je verwarmt je huis op stroom en op heel koude dagen springt de cv-ketel bij. Dit levert CO2-winst op ten aanzien van de traditionele cv-ketel die volledig op aardgas draait. In 2020 werden er 3200 hybride-warmtepompen geïnstalleerd. Deze cijfers zijn gebaseerd op de ISDE-subsidie-aanvragen, omdat de exacte verkoopcijfers niet bekend zijn. Op dit moment zijn er 7,2 miljoen huizen aangesloten op aardgas. Recent onderzoek van de Nederlandse Vereniging voor Duurzame Energie toonde aan dat het voor 1 miljoen (13,9%) van deze woningen loont om bij het vervangingsmoment van de CV ketel over te stappen naar een hybride warmtepomp. Binnen 10 jaar hebben deze huishoudens de kosten terugverdiend. Doorgerekend betekent dat van de 428.000-cv ketels die dit jaar, bijna 60.000 ketels beter door een hybridewarmtepomp hadden kunnen worden vervangen.
De Gasmonitor (PDF) kijkt ook naar het aantal huishoudens dat overstapte op een warmtenet. Het aantal aansluitingen op een groot warmtenet (meer dan 150TJ warmtelevering) steeg in 2020 met 7,5 procent, tot bijna 366.000 aansluitingen. In 2019 waren dat er ruim 340.000.
23 september 2021: Sinds jaren zijn er in Nederland niet zoveel hr-ketels aangeschaft als in 2019. In 2019 zijn er 450.000 ketels verkocht, bijna 5% meer dan in 2018. In 2050 moeten alle woningen en gebouwen in Nederland aardgasvrij worden verwarmd.
Dit blijkt uit de Gasmonitor 2020, een jaarlijks onderzoek naar de aanschaf van warmtetechnieken, uitgevoerd door Natuur & Milieu. Om de klimaatdoelstellingen te halen moet de verkoop van hr-ketels omlaag.
De Gasmonitor brengt in beeld welke warmtetechnieken Nederland aanschaft: hr-ketels, warmtepompen, zonneboilers, biomassaketels, pelletkachels of combinaties daarvan. Hiervoor is gekeken naar de verkoopcijfers en het aantal aangevraagde subsidies voor aardgasvrije technieken (ISDE). Natuur & Milieu heeft dit jaar ook gekeken naar het aantal aansluitingen op een warmtenet. De monitor verschijnt dit jaar voor de derde keer.
‘De cijfers laten zien dat het niet vanzelf goed komt met de overstap naar aardgasvrij wonen. Wie nu een hr-ketel aanschaft, heeft de komende 15 jaar nog aardgas nodig. De hr-ketel blijft de warmtemarkt domineren, alternatieve technieken winnen slechts mondjesmaat terrein’, aldus Rob van Tilburg, directeur Programma’s Natuur & Milieu.
Het totaal aantal verkochte hr-ketels nam in 2019 toe met 4,8% ten opzichte van 2018. Dit is fors meer dan het jaar ervoor, toen de groei 1,1% bedroeg. Over het totaal van de afgelopen zes jaar is er sprake van een stijgende trend. Het gaat hier hoofdzakelijk om de vervanging van ketels in de bestaande bouw. In de nieuwbouw worden steeds minder woningen op aardgas aangesloten, sinds er geen aansluitplicht meer geldt. Begin 2020 was 83% van de nieuwbouwwoningen aardgasvrij.
Van alle verwarmingstechnieken is de warmtepomp relatief de grootste stijger. In 2019 zijn 45.000 warmtepompen voor verwarming verkocht, een groei van 25% ten opzichte van 2018. Een positieve ontwikkeling, in absoluut aantal blijft de warmtepomp echter sterk achter bij de hr-ketel. Een deel van de hr-ketels wordt geïnstalleerd in combinatie met een warmtepomp, een zogenoemde hybride-installatie. Hoe groot dit aandeel hybride-installaties is, is niet bekend. Natuur & Milieu pleit ervoor dat deze cijfers wel beschikbaar komen.
Het aantal aansluitingen op een warmtenet steeg in 2019 met 3,5% tot ruim 400.000. Het totale nieuw geplaatste oppervlakte aan zonneboilers nam in 2019 ten opzichte van 2018 toe met ruim 21.000 vierkante meter. Sinds 2016 is de elektrische inbouwkookplaat meer in trek dan de gaskookplaat. Afgelopen jaar kocht maar liefst 82% van de mensen een elektrische kookplaat.
Op basis van de huidige trends is Natuur & Milieu er niet gerust op dat de duurzame technieken het uiteindelijk winnen van de hr-ketel. ‘Daarvoor is het noodzakelijk dat we in Nederland veel meer en beter gaan isoleren. Dat is voor de toepasbaarheid van veel duurzame technieken de eerste stap. Daarom roepen we de overheid op isoleren veel aantrekkelijker te maken en desnoods wettelijk te verplichten bij woningoverdracht.’ Zie Gasmonitor 2020 (PDF).
17 september 2019: Elektrisch koken is ongekend populair. In 2018 koos ruim 73% van de mensen, op zoek naar een kookplaat, voor een elektrische kookplaat. Slechts 27% koos voor een gaskookplaat.
Dit blijkt uit de Gasmonitor 2019, een jaarlijks onderzoek van Natuur & Milieu, dat de verkoopcijfers van warmte-apparaten in kaart brengt.
De verkoop van warmtepompen stijgt ook aanzienlijk, met een toename van 27% ten opzichte van 2017. De hr-ketel blijft het meest gekozen verwarmingsapparaat.
Met de Gasmonitor onderzoekt Natuur & Milieu welke warmte-installaties Nederland aanschaft: inbouwkookplaten, hr-ketels, warmtepompen, pelletkachels, biomassaketels en zonneboilers. Hiervoor is gekeken naar de verkoopcijfers van de afgelopen zes jaar en het aantal aangevraagde subsidies (ISDE).
Elektrisch koken is Het Nieuwe Koken: in 2018 koos drie op de vier kopers (73%) voor een elektrische kookplaat. In 2017 ging dit nog om 58%. In 2016 lagen de verkoopcijfers van elektrische kookplaten voor het eerst hoger dan die van gaskookplaten. Tot de categorie ‘elektrische kookplaat’ behoort inductie, halogeen en de keramische kookplaat, waarbij inductiekookplaten het meest populair zijn. Het merendeel van de aangeschafte elektrische kookplaten is bestemd voor bestaande woningen. Van alle elektrische kookplaten is inductie het meest zuinig met stroom. Bij het gebruik van groene stroom is koken op elektriciteit CO2-vrij.
Van alle verkochte verwarmingstechnieken maakt de warmtepomp de sterkste groei door. In 2018 zijn 108.000 warmtepompen verkocht, een groei van 27% ten opzichte van 2017. De gasgestookte hr-ketel blijft de meest gekozen verwarmingsvorm (430.000 in 2018). Van een daling in de verkoop van de hr-ketel is vooralsnog geen sprake. Het gaat daarbij hoofdzakelijk om de vervanging van ketels in bestaande woningen. In nieuwbouwwoningen zijn de gevolgen zichtbaar van aangepaste wetgeving, sinds juli 2018 zijn netbeheerders niet meer verplicht nieuwbouwhuizen op het gasnet aan te sluiten. In het tweede kwartaal van 2019 werd bijna 70% van de nieuwbouwwoningen opgeleverd zonder gasaansluiting.
‘In de keuken heeft de omslag plaatsgevonden, Nederlanders kiezen voor elektrisch, aardgas is uit. De volgende stap is nu de verwarming. Wie nu kiest voor een hr-ketel zit nog vijftien jaar aan het gas vast. Aardgasvrij wonen moet voor zoveel mogelijk mensen mogelijk worden gemaakt. Daarvoor is het nodig dat mensen zo snel mogelijk duidelijkheid krijgen van hun gemeente over het verduurzamingsplan voor hun wijk. Ook is het belangrijk dat er financiële steun blijft voor de aanschaf van duurzame apparaten’, aldus Rob van Tilburg, directeur Programma’s Natuur & Milieu. In het Klimaatakkoord is vastgelegd dat gemeentes per 2021 duidelijk moeten hebben welke wijken wanneer van het aardgas af gaan.
Uiteindelijk moeten in 2050 alle woningen en gebouwen fossielvrij zijn. Natuur & Milieu monitort jaarlijks de voortgang van deze transitie naar aardgasvrije gebouwen. Het is belangrijk om goed zicht te hebben op deze ontwikkelingen, omdat energienetten tijdig moeten worden aangepast op de nieuwe energiebronnen.
