Energie Besparen in Het Portiek in Den Haag: Hoe Gaat dat in de Praktijk?
Geschreven op 27-9-2010 - Erik van Erne. Geplaatst in Bouwen-Klussen, Energie en BesparingHet ‘portiek’ is een typisch Haagse bouwvorm, aldus de gloednieuwe website Econerd. Den Haag telt duizenden ‘portiekappartementen’, die gebouwd zijn in de eerste helft van de vorige eeuw. Net als bij andere oudere wonigen is hier veel eer te behalen op gebied van energie- besparing.
Tja, of dat nou typisch Haags is, valt te betwijfelen. Ik ben geen kenner, maar portiekwoningen en portiekappartemenetn zijn er in andere Nederlandse steden, zoals Amsterdam, Rotterdan en Utrecht in soorten en maten. Dat er in portiekappartementen veel energie te besparen valt, lijkt mij ook gemeengoed voor zo’n beetje alle (nog niet gerenoveerde) portiekappartementen.
Het portiek bestaat uit een gebouw met zes woningen (appartementen) en drie woonlagen. In het midden zit een trap naar een bordes op de eerste verdieping, met de vier voordeuren van de etage-appartementen. Varianten met vier woonlagen zijn er uiteraard ook.
Heel vaak is het portiek volledig open aan de straatkant en daar hebben wind en koude vrij toegang tot het hele portiek, inclusief trappen naar de bovenste woonlaag. Afsluiting van het portiek met een deur levert al een aanzienlijk energiebesparing op. probleem daarbij is dat er boven detoegang aan de straatzijde, vaak een mooi stukje metselwerk is aangebracht met openingen naar de straatkant. Dat zorgt overdag voor invallend licht, maar uiteraard hebben wind en kou ook vrij spel.
Portieken werden gebouwd in een tijd dat energie besparen nog niet op de agenda stond. De buitenmuren hebben geen spouw, maar bestaan uit twee lagen baksteen. Onder het houten platte dak zit direct het plafond, ook hier geen enkele isolatie. En de ramen bestaan uit enkel glas. Wat wel hielp, is dat niet het hele huis verwarmd werd. De belangrijkste woonruimte was de ‘kamer en suite’ (een voor- en achterkamer, gescheiden door schuif- deuren). Die voor- en achterkamer hebben een eigen schoorsteen en daar stond een kolenkachel. Normaal gesproken waren de schuifdeuren dicht en werd de voor- of achterkamer gebruikt als huiskamer. Daar leefde het hele gezin en meestal brandde er dus maar één kachel. En er werd toch wel een beetje geïsoleerd: ‘s-avonds gingen de dikke gordijnen dicht. Omdat een kolenkachel, naast warme lucht, ook veel stralingswarmte geeft, was isoleren minder belangrijk. De andere kamers werden niet verwarmd en er was ook geen echte badkamer. Kortom: Ook al zijn portiekappartementen slecht geïsoleerd, omdat alleen de huiskamer verwarmd werd, was het energiegebruik toch niet zo hoog.
Dat is tegenwoordig wel anders. De meeste portiek- appartementen hebben nu centrale verwarming of meerdere gaskachels. En we leven nu anders. De kinderen bijvoorbeeld maken geen huiswerk meer aan de eettafel in de woonkamer, maar zitten liever in hun eigen kamer met eigen PC en TV. De gebruikelijke manieren om energie te besparen zijn echter maar gedeeltelijk toepasbaar bij portieken en sommige maatregelen hebben zelfs weinig nut. Vandaar speciale aandacht voor ‘het portiek’, om u op het spoor te zetten van maatregelen die wel nut hebben.
Econerd doet uitgebreid verslag van de verbouwing van een portiekappartement uit 1921 tot een energiezuinige woning. Veel handige info voor de doe-het-zelver en de aannemer. In de winter van 2010/11 volgen we de ervaringen van de bewoners. In de lente van 2011 worden de resultaten geevalueerd enwordt de vraag gesteld: Klopt ons Energielabel wel? En hoe belangrijk is dat eigenlijk? ‘Besparen in het portiek’ helpt bewoners/eigenaren van oude portiekappartementen op weg met energiebesparing en laat zien wat de mogelijkheden en beperkingen zijn. De informatie op de site is ook op veel andere oudere woningen van toepassing.