De WarmteWissel: Acht Brabantse Woningcorporaties Zoeken Duurzaam Alternatief Voor CV-Ketels
Geschreven op 2-7-2019 - Erik van Erne. Geplaatst in Agenda
Update 26 november 2021: Wij zijn Lente: een samenwerkingsverband van acht Brabantse corporaties. En wij willen de CO2-uitstoot van onze woningen drastisch verlagen. Samen vervangen we jaarlijks de individuele CV-(combi)ketels van zo’n 5.000 woningen.
Met de WarmteWissel daagden wij in 2020 de markt uit om te komen met een duurzaam alternatief voor deze ketels. Uit de vele inzendingen koos een vakjury 3 winnende oplossingen: Tarnoc, Factum en Cooll.
Die testen wij nu in de praktijk, door samen met de winnaars proefopstellingen in onze woningen te realiseren.
Tarnoc is een startup uit Delft, die een innovatieve nieuwe warmtepomp ontwikkelt die 1 op 1 de CV-Ketel in bestaande woningen kan vervangen.Tarnoc is gestart door twee studenten aan de TU Delf met een passie voor duurzame technologie en toekomst gerichte toepassingen.
Tarnoc ontwikkelt de Turbineketel. De all-electric 1-op-1 vervanger van CV-ketels voor bestaande woningen. De Tarnoc Turbineketel komt op de plaats van de huidige CV-ketel, heeft geen buiten unit en kan door alle installateurs geplaatst worden. Het is niet nodig om het afgiftesysteem van de woning aan te passen. Genoeg thermisch vermogen om volcontinu te douchen en het huis snel op temperatuur te brengen. Er zijn geen aanpassingen nodig aan de schil.
Winter 2020/2021: testopstelling in een woning van WonenBreburg. Doorontwikkeling naar eerste gecertificeerde modellen. Najaar 2021: Plaatsing turbineketel in 8 woningen van de Lente-corporaties. Najaar 2021: Start monitoring resultaten. Voorjaar 2022: eerste testresultaten bekend
Fectum wil een bijdrage leveren aan het verduurzamen van de planeet. Fectum doet dit door een duurzaam en robuust warmtesysteem te ontwikkelen. Doordat Fectum een realistische kijk heeft op de energietransitie, heeft het bedrijf een tweetrapsraket voor ogen. Eerst 80% besparen besparen op gas voor een goede prijs en vervolgens toewerken naar een 100% besparing op gas.
In de komende jaren wil Fectum een betrouwbaar systeem op de markt hebben. Op dit moment zijn 100% gasloze systemen erg duur, waardoor een 80% gasreductie systeem een goed alternatief is. Voor dezelfde prijs worden meer huishoudens bereikt en dus, wordt er onder de streep meer gas mee bespaard. Fectum kijkt bij het uitbrengen van zijn warmtesysteem zeker naar strategische partners om zoveel mogelijk huishoudens te bereiken. Natuurlijk is het ultieme doel 100% gasreductie. Daarom wordt er de komende jaren hard gewerkt om het systeem verder te optimaliseren.
Een thermisch energiesysteem die gebruik gemaakt van vacuümbuiszonnecollectoren. De warmte uit de collectoren (die ook in de winter een goed rendement hebben) wordt opgeslagen in een buffervat. Door een slimme eigen regeling (Heatbro) wordt deze warmte gebruikt voor zowel ruimteverwarming als tapwater. Dit moet een gasreductie van 80% opleveren. Bekijk hier de flyer van Fectum met meer informatie.
Najaar 2020: plaatsing Fectum systeem in leegstaande woning van BrabantWonen. Voorjaar 2021: verhuur woning BrabantWonen en plaatsing systeem in 7 bewoonde woningen van de overige Lente-corporaties. Actueel: Monitoring resultaten bij de testwoningen. Voorjaar 2022: Eerste testresultaten bekend.
De Cooll warmtepomp combineert de energiewinst van een warmtepomp met de betrouwbaarheid en gebruiksgemak van een CV toestel, zonder extra elektraverbruik. Hierdoor ontstaat er een efficiënte verwarmingsoplossing, die eenvoudig inpasbaar is in vrijwel alle woningen.
Cooll is een spin-off bedrijf van de Universiteit Twente, opgericht in 2009 en gevestigd in Enschede. Initiatiefnemer Johannes Burger heeft sinds midden jaren 90 aan de UT gewerkt aan innovatieve koel- en warmtepompsystemen, onder andere in projecten voor ESA (European Space Agency). Mede-initiatiefnemer Stefan van Uffelen heeft veel ervaring in projecten rond verduurzaming. Zo was hij kwartiermaker en tot 2014 directeur van de Dutch Green Building Council, een succesvol initiatief voor de verduurzaming van de gebouwde omgeving
De Cooll warmtepomp technologie vormt een makkelijk inpasbaar en betaalbaar alternatief voor de vervanging van de CV-ketel, waarmee de CO2 uitstoot met 30-50% kan worden gereduceerd. Er zijn geen ingrijpende aanpassingen aan de woning noodzakelijk, en er is ook geen losse buitenunit nodig. Het systeem werkt vrijwel geluidloos en ondanks dat het systeem volledig binnen in de woning wordt geplaatst, is er geen last van extra geluid ten opzichte van een normale CV-ketel.
Bovendien legt dit product geen extra druk op de bestaande elektrische infrastructuur binnen de stad en regio. Naast de directe vervanging van de CV-ketel door CO2-besparende technologie, is een woning met de Cooll technologie ook direct voorzien van een oplossing die klaar is voor de toekomst. Biogas kan zonder aanpassing aan het product worden ingezet, en groene waterstof met een beperkte aanpassing, waarmee de woning bij lokale opwekking hiervan zelfs klimaatneutraal kan worden.
Winter 2020/2021: testopstelling in een woning van Area. Doorontwikkeling naar een marktgereed product. Najaar 2021: Plaatsing testtoestellen in meerdere woningen
29 oktober 2020: In de afgelopen weken is de eerste installatie van Fectum geplaatst in een woning van BrabantWonen. De oplossing van Fectum bevat vacuumbuizen-zonnecollectoren op het dak die de warmtebron van het systeem zijn. In de woning is een buffervat geplaatst en een slimme regel-unit. Deze unit zorgt voor de aansturing van de verschillende elementen, zodat er een zo hoog mogelijk rendement wordt gehaald.
Tarnoc en Cooll waren, naast Fectum, de andere twee winnaars van de WarmteWissel. Zij zijn hard aan het werk om ook in de komende winter een proefopstelling te kunnen plaatsen. Tot nu toe liggen zij op koers.
Na Fectum zal Tarnoc volgen met een proefopstelling. Hun turbineketel is nog volop in ontwikkeling, de verwachte tijdslijn voor installatie van de eerste opstelling is in december 2020. Ook dit zal in een leegstaande woning plaatsvinden. Dit keer een woning in Tilburg, van Tiwos of WonenBreburg. De proefopstelling in zeven andere bewoonde woningen van de Lente-corporaties volgt na toekenning van het CE-label en de KIWA-keuring. We hopen dat dit zo snel mogelijk in 2021 kan, maar daarvan zijn we afhankelijk van het keuringstraject.
Tot slot komt de oplossing van Cooll. Hun technologie heeft, zoals het nu uitziet, nog de meeste ontwikkelslagen nodig. Er is een prototype beschikbaar dat functioneert. Het eerste testapparaat zullen we waarschijnlijk begin 2021 in een veldtest inzetten. Dit willen we doen in een woning van Area in Veghel/Uden. De verdere tests in bestaande woningen vinden vermoedelijk in 2022 plaats.
1 oktober 2021: De Tilburgse start-up HeatLeap gaat in een onbewoonde proefwoning van Tiwos een innovatieve klimaatneutrale centrale verwarming testen. Deze volledig elektrische iCV is een veelbelovende vervanger van de gas CV-ketel. Op 28 september 2021 brachten wethouder Oscar van Dusschooten (Energietransitie) en Tiwos-bestuurder René Scherpenisse een werkbezoek aan de proefwoning in De Reit. Daar zetten zij de installatie voor het eerst in werking. Als de test dit najaar naar verwachting verloopt, krijgen ook bewoonde huurwoningen een iCV op proef.
HeatLeap ontwikkelt oplossingen voor het klimaatneutraal verwarmen van renovatiewoningen. Het jonge bedrijf kon mede starten dankzij een lening van het Klimaatfonds, een investeringsfonds van gemeente Tilburg. “Tilburg wil in 2045 klimaatneutraal zijn. Om die doelstelling te bereiken, stimuleren we zowel duurzame initiatieven als innovatie. De iCV lijkt een combinatie van allebei: een innovatief Tilburgs product dat bijdraagt aan een nieuwe, duurzame manier van verwarmen. Een mooie stap in de opgave waar we met elkaar voor staan. Met slim hergebruik van bestaande radiatoren en leidingen in huis. Ook dat is duurzaam en het beperkt de overlast voor bewoners bij vervanging”, aldus wethouder Dusschooten.
De iCV zit vol intelligente techniek. De installatie werkt op zonne-energie en (groene) stroom. De warmte van het dak wordt opgeslagen in een zonneboiler. Vaak kunnen de bestaande radiatoren blijven hangen. In renovatieprojecten is de iCV daardoor een stuk vriendelijker voor bewoners dan een warmtepomp. De verwarming biedt het comfort van de gas-CV maar dan schoner, betaalbaar en klaar voor de toekomst. Want dit is nog maar het begin, zegt Maurice van Tholen van HeatLeap: “Een volgende stap is om stroom op te slaan in batterijen, in huis of in de wijk. Daarmee kunnen we consumptie en productie van stroom beter op elkaar afstemmen. Dit kan schelen in de stroomrekening voor bewoners én het ontlast het zwaarbelaste elektriciteitsnetwerk. De iCV functioneert in eerste instantie dus alleen als verwarming. Maar het is een energiemanagement systeem dat voorbereid is op de toekomst.”
7 september 2021: Het vraagstuk dat we voorlegden leeft. Dat bleek uit het feit dat we veel inzendingen kregen en dat 17 bevriende corporaties zich aan sloten. En ook de Vrienden van de WarmteWissel en de inzenders zitten niet stil. En wij volgen deze ontwikkelingen met buitengewone interesse. Belangrijke berichten delen wij hier.
Nieuws van Vrienden en over de andere oplossingen: Woonwaard startte in 2019 met een pilot met 10 hybride warmtepompen; Oosterpoort hebben verschillende installaties in woningen geplaatst o.a. warmptepompen, collectieve installaties en zijn in 2021 gestart met PVT systemen; Woonstichting de Zaligheden startte in voorjaar 2021 een pilot met PVT-panelen van het Volthera-systeem.
6 maart 2020: Tijdens het finale-event van De WarmteWissel, op donderdag 5 maart in Noordkade te Veghel, werden de vijf finalisten en hun oplossingen beoordeeld door vakjury en publiek.
Rondom en tijdens het middagvullende evenement konden alle gasten nader kennismaken met diverse van de 48 inzendingen, netwerken, bestaande contacten ontmoeten en nieuwe relaties opdoen.
De drie winnaars Compacte gasgestookte warmtepomp van Cooll Sustainable Energy, Duurzaam thermisch energiesysteem van Fectum en Tarnoc Turbine Ketel, gingen elk met een cheque van 20.000,- euro naar huis, terwijl de andere twee finalisten, HRsolar SPRING en Volthera Hybride PVT Systeem, beide een cheque van 5.000,- euro in ontvangst mochten nemen. De meeste publieksstemmen gingen naar Volthera, dat daarmee de publieksprijs won.
De acht Brabantse lente-corporaties gaan de winnende oplossingen in de praktijk testen, door samen met de winnaars proefopstellingen in daadwerkelijke huurderswoningen te realiseren.
3 februari 2020: Tijdens de WarmteWissel-finale op donderdagmiddag 5 maart bij CHV Noordkade in Veghel maakt juryvoorzitter Diederik Samsom het beste alternatief voor de cv-ketel bekend.
Uit de 48 inzendingen selecteerde de vakjury vijf finalisten: HRsolar SPRING van HR Solar; Tarnoc Turbine Ketel van Tarnoc; Volthera Hybride PVT Systeem van Alius, Vaillant Group, Vissers Waalwijk, Hendriks Coppelmans Uden, Skippon en ClimateBooster; Duurzaam thermisch energiesysteem van Fectum, De Twee Snoeken, Woonconnect, Solesta, Nathan en Kwartiermakers in de Bouw; Compacte gasgestookte warmtepomp van Cooll Sustainable Energy, Van Dorp Installaties en Orange Climate.
Acht Brabantse woningcorporaties willen hun volledige woningvoorraad voor 2050 aardgasvrij en CO2-neutraal maken. Volgens de corporaties zijn daar betere oplossingen dan de individuele CV-ketel voor nodig. De ontwikkeling van die oplossingen wordt gestimuleerd middels ‘De Warmte Wissel’. De Warmte Wissel-wedstrijd daagt bedrijven uit om innovatieve, duurzame verwarmingsmethoden op de kaart te zetten. Toen begin december de inschrijftermijn sloot, stond de teller van het aantal inzendingen op 48.
14 november 2019: Nog minder dan 3 weken te gaan… De deadline van De WarmteWissel nadert. Op dinsdag 3 december om 17:00 uur sluit deze uitvraag en dienen alle voorstellen ingeleverd te zijn. Heeft u dé oplossing voor De WarmteWissel?
Naast de acht organiserende Lente-corporaties, steunen maar liefst 17 woningcorporaties De WarmteWissel. Samen vertegenwoordigen ze ruim 350.000 woningen in Nederland.
2 juli 2019: Geïnspireerd door De Isolatie Uitdaging in Utrecht, starten acht Brabantse woningcorporaties in september De Warmtewissel: een zoektocht naar een duurzaam alternatief voor de aardgasgestookte cv-ketels.
De Brabantse Lente-corporaties Alwel – Area – BrabantWonen – Casade – Stadlander – Tiwos – WonenBreburg – Zayaz hebben grote ambities voor wat betreft duurzaamheid. Voor 2050 moet de gehele woningvoorraad CO2-neutraal zijn. Daarvoor zijn betere oplossingen voor de individuele CV-ketel nodig.
De Lente-corporaties vervangen jaarlijks duizenden CV-ketels. Ze zijn op zoek naar een duurzaam alternatief voor deze ketels. Het CO2-neutraal maken van de woning vereist ook een CO2-neutrale energievoorziening.
De huidige alternatieven voor de individuele CV-ketels produceren nog teveel CO2-uitstoot of zijn te duur in aanschaf en onderhoud. Vaak vragen ze ingrijpende aanpassingen aan de woning, met veel overlast voor onze huurders. Bovendien stijgen bij de huidige alternatieven de energielasten fors.
Om met een neutrale impact op de woonlasten van onze huurders de transitie te kunnen maken naar een CO2-neutrale voorraad, is innovatie hard nodig. Wij zoeken daarom een alternatief dat we kunnen toepassen op het moment dat een CV-ketel gepland aan vervanging toe is; met een significant lagere CO2-uitstoot, minder of geen aardgas-gebruik, betaalbaar en eenvoudig in het gebruik.
Donderdagmiddag 26 september 2019 is het tijd voor de Uitwisseling voor de geïnteresseerde deelnemers aan de WarmteWissel. Tijdens deze bijeenkomst worden vragen over de uitdaging beantwoord en kunt u ons en andere mogelijke samenwerkingspartners ontmoeten.
Zie ook: De Isolatie Uitdaging: Utrechtse Woningcorporaties Op Zoek Naar Beste Gevelisolatie - De 100%GZNDWonen Challenge: Op Zoek Naar De 100% Gezonde Woning by Mitros – Mitros Badkamer Challenge
Erik van Erne zegt:
19 december 2019 om 13:17 | Permalink
Woningcorporaties by Zondag met Lubach
Woningcorporaties zijn van oudsher door de overheid betaalde organisaties, die moeten zorgen voor goedkope huurwoningen voor mensen met een laag inkomen. Maar eind vorige eeuw werd van alles geprivatiseerd, ook de sociale woningbouw. Nu woningcorporaties semi-zelfstandig zijn wil er wel eens iets mis gaan. Dat overkwam ook ex-bestuursvoorzitter Hubert Möllenkamp van woningcorporatie Rochdale. Er blijkt met het geld van sociale huurders allerlei luxe gekocht te worden en Arjen illustreert om hoeveel geld het nu eigenlijk gaat.