Een Circulaire Economie in Nederland: Een Economie Zonder Afval In 2050
Geschreven op 4-7-2018 - Erik van Erne. Geplaatst in Afval19 oktober 2021: In Nederland wordt hard gewerkt aan de stip op de horizon: Nederland circulair in 2050.
Om de voortgang te bewaken en acties te optimaliseren verschijnt er jaarlijks een nieuw Uitvoeringsprogramma Circulaire Economie.
Dit rapport zoomt in op de huidige stand van zaken in de circulaire economie, toont aansprekende voorbeelden, deelt de voortgang van de verschillende transitieagenda’s die de overgang naar een circulaire economie moeten versnellen en komt met plannen en aanbevelingen voor de komende jaren.
De belangrijkste boodschap van het Uitvoeringsprogramma Circulaire Economie 2021-2023? De basis is gelegd, maar nu is het tijd om te versnellen en op te schalen. Een boodschap die aansluit op het PBL-rapport ‘Mogelijke doelen voor een circulaire economie’, dat in juli verscheen.
In een circulaire economie gaan we efficiënter en zorgvuldiger om met grondstoffen, materialen en producten. We zijn daardoor minder afhankelijk van de winning en productie van nieuwe grondstoffen en materialen. Veel van de natuur- en milieuproblemen zijn in de kern te herleiden tot een verspillende omgang met grondstoffen. Door de transitie naar een circulaire economie kunnen we een belangrijke bijdrage leveren aan vier grote maatschappelijke opgaven: CO2-reductie, biodiversiteit, verbetering van lucht-, water- en bodemkwaliteit en leveringszekerheid van grondstoffen.
Het kabinet heeft als doel gesteld om in 2030 een halvering van het gebruik van grondstoffen te bereiken en in 2050 een volledig circulaire economie te hebben. Om dit doel te bereiken is in 2016 het Rijksbrede programma Circulaire Economie ‘Nederland circulair in 2050’ opgesteld. Dit plan richt zich op de ontwikkeling en realisatie van een circulaire economie in Nederland voor 2050. Zie ook: Programma Nederland Circulair 2050: Biomassa, Kunststoffen, Maakindustrie, Bouw, Goederen
Het nieuwe uitvoeringsprogramma staat bol van de kansrijke projecten en veelbelovende activiteiten. Een greep uit de concrete resultaten: Statiegeldsysteem voor kleine plastic flesjes operationeel. Met het besluit om over te gaan tot invoering van een statiegeldsysteem voor kleine plastic flesjes en drankblikjes om zwerfafval tegen te gaan, is een politieke discussie van twintig jaar beslecht. Het statiegeldsysteem voor plastic flesjes – dat sinds 1 juli operationeel is – en het statiegeldsysteem voor drankblikjes – dat 31 december 2022 ingaat – zijn de verantwoordelijkheid van de producenten. De bestaande Uitgebreide Producenten Verantwoordelijkheid (UPV) voor verpakkingen is namelijk aangepast.
Op 29 oktober 2020 is de Green Deal Circulaire Denim gesloten tussen de staatssecretaris van IenW, diverse partijen uit de textielketen (waaronder de textielafvalverwerkers, de vervezelaars/spinners, weverijen, productiebedrijven, merkeigenaren, detailhandels), de gemeenten Amsterdam en Zaanstad en de Metropoolregio Amsterdam en de minister van Economische Zaken en Klimaat. In de Denim Deal is afgesproken dat de ondertekenende merkeigenaren en detailhandelaren door samenwerking in de waardeketen in de komende drie jaar drie miljoen denim jeans produceren waarin 20 procent post-consumer recycled katoen is verwerkt. Daarnaast wordt een minimumnorm van 5 procent post-consumer recycled materiaal geïntroduceerd die voor alle denim kledingstukken gaat gelden.
Op 14 juni 2021 heeft Nederland samen met België, Duitsland, Noorwegen, het Verenigd Koninkrijk, Oostenrijk en Zwitserland het internationale Circular and Fair ICT Pact ondertekend. Het pact creëert een internationaal netwerk van organisaties die gaan samenwerken om te komen tot een meer circulaire en sociale ICT-markt.
In 2021 is de Green Deal Koffie en Thee bij het gft gesloten. Hierin is afgesproken dat alle koffiepads en theezakjes composteerbaar worden gemaakt (en dus geen plastics meer bevatten), zodat ze bij het gft-afval kunnen.
4 juli 2018: De tijd van spullen maken, gebruiken en vervolgens weggooien en verbranden is voorbij. Nederland werkt hard om in 2050 een economie zonder afval te zijn: een circulaire economie.
Continu hergebruik van grondstoffen biedt grote kansen voor het bedrijfsleven en helpt bovendien om de Nederlandse klimaatdoelen te halen.
Dat schrijft staatssecretaris Stientje van Veldhoven van Infrastructuur en Waterstaat aan de Tweede Kamer.
Van Veldhoven: “Een eindige aarde kent nu eenmaal geen oneindige hoeveelheid grondstoffen. Dus we kunnen of op zoek naar een tweede of zelfs derde planeet, of werk maken van een circulaire economie. En als ik zie hoeveel plannen er zijn en met hoeveel energie er aan die nieuwe economie gewerkt wordt, stemt me dat heel optimistisch. Nederland is goed op weg en ligt op koers voor 2050!”
Als antwoord op de plannen voor een circulair Nederland in 2050 maakt Van Veldhoven met andere bewindspersonen werk van een aantal zaken, bijvoorbeeld zoals: Inzet op circulair ontwerpen. Dat betekent dat het al rekening wordt gehouden met het hergebruik van spullen, nog voor dat ze überhaupt ontworpen zijn. Het kabinet zal daarom circulair ontwerpen vastleggen in de eindtermen van alle relevante opleidingen op universitair, hbo- en mbo-niveau. Zie: Programma Nederland Circulair 2050: 22,5 Miljoen Euro Voor Duurzame en Circulaire Initiatieven
Het afsluiten van een Betonakkoord. In dat akkoord wordt met onder andere opdrachtgevers, betonproducenten en aannemers afgesproken al het vrijgekomen beton opnieuw te gebruiken. Dat helpt bij de vermindering van CO2-uitstoot. Zie ook: Convenant Recycling Betondakpannen: Jaarlijks 25 Miljoen Beton Dakpannen Recyclen
Producenten van wegwerpproducten, meubels en textiel meer verantwoordelijk maken voor het afval van hun product. Bijvoorbeeld door producenten van niet of moeilijk te recyclen spullen een hogere bijdrage te laten betalen aan het inzamelen van afval.
We stoppen met plastic wegwerpartikelen. Dit betekent het einde van bijvoorbeeld plastic bordjes, rietjes, roer- en wattenstaafjes voor eenmalig gebruik. Nederland ondersteunt de voorstellen van de Europese commissie op dit gebied van harte. Daarnaast werkt Van Veldhoven voor een brede aanpak voor plastic aan een Plastic Pact. Verwacht in 2019.
Nederlandse overheden die het goede voorbeeld geven als zij bij het kopen van hun spullen beter letten op duurzaamheid. Zo zijn alle opdrachten van het Rijksvastgoedbedrijf, Rijkswaterstaat en ProRail vanaf 2030 circulair. Defensie heeft bijvoorbeeld al zo’n aanbesteding gedaan voor hun bedrijfskleding en Rijkswaterstaat voor duurzaam kantoormeubilair. Ook de catering binnen het Rijk wordt in stappen circulair gemaakt. In totaal kan op die manier kan al in 2021 1 Mton CO2 bespaard worden, evenveel als Rotterdamse huishoudens produceren door het verstoken van gas.
Samen met ondernemers en banken voor zorgen dat bedrijven die goede plannen hebben in staat zijn om hun product in de markt te zetten. Het kabinet kan vanuit de Klimaatenveloppe een bijdrage leveren om beproefde circulaire concepten een steun in de rug te geven om kosteneffectief CO2 te besparen.
Een circulaire economie helpt om de klimaatdoelen te halen. TNO heeft berekend dat een circulaire economie in 2030 bijna 8 Mton CO2-uitstoot scheelt, oplopend tot 13 Mton in 2050. Daarmee kan circulaire economie zo’n 15 procent vormen van de totale vermindering van 56 Mton CO2 in 2030 uit het Regeerakkoord.
Zie ook: De Kracht van de Kringloop: Geschiedenis en Toekomst van de Ladder van Lansink - De Afvalconferentie 2008: De Glazen Bol van Jacqueline Cramer: het einde van afval – Brussel: Meer afval recycling verplicht –Evenementen, Bedrijven en Instellingen: Eénmalige Kunststof Bekers Gescheiden Inzamelen – Kringloopnet - Meubels Inleveren bij Kringloopwinkels: Tips Voor Het Inleveren van Meubilair en Andere Goederen - De Kringloopwinkels – Van Gansewinkel Stimuleert Hergebruik Materialen: De Oogstkaart by Superuse Studios –De Milieuwinst van Hergebruik – Tip Hergebruik – Hergebruik Bouwmaterialen – The Officine REcycle Italian Cargo Bike: Transformed Old Bike Frames Into Cargo Bicycles – Herbruiksels: Bijzondere voorbeelden van hergebruik - Oude Matrassen Recycling in Nederland by RetourMatras